Các di tích lịch sử tại Bình Định phản ánh sự phát triển văn hóa lâu đời. Chúng cũng là chứng tích sống động về quá trình đấu tranh anh dũng của dân tộc.
Bình Định là vùng đất võ nổi danh, không chỉ cuốn hút bởi thiên nhiên tươi đẹp mà còn bởi các di tích lịch sử mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử. Mỗi điểm đến đều kể lại câu chuyện sống động về một thời kỳ vàng son, khiến du khách không khỏi trầm trồ và xúc động. Cùng 63Stravel khám phá các di tích lịch sử tại Bình Định trong bài viết này nhé!
Dưới đây là danh sách những di tích lịch sử tại Bình Định nổi bật, ghi dấu những trang sử hào hùng của vùng đất này.
Địa chỉ: thôn An Thành, xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn, Bình Định.
Thành Cha là một trong những tòa thành cổ của Vương quốc Chăm Pa, được xây dựng từ trước thế kỷ X trong thời kỳ Vijaya. Đây là một công trình quân sự quan trọng, từng là kinh đô của vương quốc Chăm Pa trong giai đoạn đầu của thời kỳ Vijaya.
Thành Cha - dấu tích cổ bị lãng quên tại Bình Định
Thành Cha có cấu trúc độc đáo với hai tòa thành hình chữ nhật, một lớn và một nhỏ và hiện còn nhiều dấu tích kiến trúc xưa. Các hiện vật giá trị như pho tượng nữ thần Kubera Yakshini, đã được phát hiện và lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Định.
Thành Cha không chỉ là biểu tượng văn hóa lịch sử mà còn là niềm tự hào của người dân Bình Định. Được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích cấp quốc gia vào năm 2003.
Địa chỉ: tọa lạc trên ngọn đồi cao của dãy núi Ngang thuộc thôn Hòa Sơn, xã Bình Tường, huyện Tây Sơn, Bình Định.
Lăng Mai Xuân Thưởng được xây dựng nhằm tôn vinh một nhà yêu nước và lãnh tụ xuất sắc trong phong trào Cần Vương tại Bình Định, mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ truyền. Nhìn từ phía Tây vào qua Tam Quan, du khách sẽ thấy bốn trụ cổng vuông, tạo dáng bầu lọ - một kiểu kiến trúc cung đình và chùa cuối thế kỷ XIX.
Sau khi vượt qua 27 bậc tam cấp, du khách sẽ bước vào một khoảng sân rộng 40m², xung quanh có lan can xây chắc chắn. Từ đây, những bậc cấp giật 4 tầng dần dần dẫn vào nền lăng, nơi có mộ Nguyên soái Mai Xuân Thưởng.
Di tích Lăng Mai Xuân Thưởng
Lăng mộ tuy giản dị trong thiết kế nhưng lại toát lên vẻ trang nghiêm, linh thiêng. Hàng năm, vào ngày 15 tháng 4 âm lịch, người dân Tây Sơn và dòng họ Mai Xuân tổ chức lễ dâng hương tại đây để tưởng nhớ công lao của ông.
Được xây dựng trên khu đất rộng 1.988m² và khánh thành vào ngày 22/01/1961, lăng mộ có cấu trúc đơn giản nhưng đầy ấn tượng. Cổng lăng với bốn trụ vuông, mái thắt bầu lọ mang đậm phong cách kiến trúc cuối thế kỷ XIX, dẫn đến một sân rộng 40m², tiếp đến là những bậc cấp lát đá granite. Nhà lăng được thiết kế hình chữ nhật, mái hai tầng lợp ngói Tây, nổi bật với họa tiết “Lưỡng long tranh châu” trên bờ nóc, tạo nên một công trình vừa cổ kính vừa trang nghiêm, xứng đáng với tấm lòng kính trọng của nhân dân dành cho vị lãnh tụ.
Địa chỉ: thôn Phú Lạc, xã Bình Thành, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Di tích Gò Lăng là quê hương của bà Nguyễn Thị Đồng - mẹ của Tây Sơn Tam kiệt: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ. Đây là nơi chứng kiến những sự kiện quan trọng trong cuộc khởi nghĩa Tây Sơn, với dấu tích còn lại là khu vườn và nền nhà cũ. Di tích được xếp hạng cấp Quốc gia vào năm 1988.
Để tôn vinh công lao của những tiền hiền, vào năm 1999, địa phương đã xây dựng Đền thờ trên nền nhà cũ. Đền thờ rộng 298m², theo kiến trúc truyền thống, thờ cúng các bậc tổ tiên, đặc biệt là song thân của Tây Sơn Tam kiệt. Hàng năm, vào ngày 14 tháng 11 âm lịch, lễ giỗ hiệp kỵ Tây Sơn được tổ chức long trọng, là dịp tưởng nhớ và tri ân cội nguồn lịch sử hào hùng của vùng đất này.
Địa chỉ: thuộc địa phận khối I thị trấn Phú Phong huyện Tây Sơn tỉnh Bình Định.
Gò Đá Đen là một địa điểm lịch sử quan trọng, gắn liền với cuộc khởi nghĩa Tây Sơn. Trước đây thuộc thôn Kiên Mỹ, đây là nơi nghĩa quân Tây Sơn luyện tập và xuất quân.
Di tích rộng khoảng 5 ha, nổi bật với một tảng đá lớn có màu đen bóng, từ đó được người dân gọi tên. Gò này không chỉ là nơi chứng kiến tuổi thơ và quá trình trưởng thành của các lãnh tụ Tây Sơn mà còn là một căn cứ quân sự đầu tiên của phong trào nông dân lớn nhất trong lịch sử Việt Nam.
Dù trải qua chiến tranh và sự tàn phá của thời gian, nhiều dấu tích của nghĩa quân Tây Sơn tại đây đã bị xóa nhòa. Khu vực này hiện chỉ còn khoảng 2 ha, vì đất bị đào bới để lấy nguyên liệu xây dựng và tảng đá đen lớn cũng đã bị mài mòn.
Tuy vậy, khi đến thăm Gò Đá Đen, du khách không chỉ được tiếp xúc với những di tích lịch sử tại Bảo tàng Quang Trung mà còn có cơ hội nghe những câu chuyện từ các cụ già, những người vẫn lưu giữ ký ức về các địa danh như bến Trường Trầu, Vườn Dinh, Vi Tập Binh… để hiểu thêm về một thời kỳ hào hùng của dân tộc.
Địa chỉ: nằm trên địa phận 2 thôn Vân Tường (xã Bình Hòa) và thôn An Chánh (xã Bình Tây), huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Giá vé: 15.000 VNĐ/người.
Tháp Chăm Dương Long là một cụm di tích nổi bật tại huyện Tây Sơn, Bình Định, gồm ba tháp nằm trên một gò cao, được xây dựng vào cuối thế kỷ 12, thời kỳ đỉnh cao của nền văn hóa Chăm Pa. Các tháp được xếp theo trục Bắc - Nam, với tháp giữa cao 39 mét và hai tháp bên cao 32 mét.
Tháp Dương Long - Di sản văn hoá Chăm ngàn năm tuổi
Thân tháp được xây dựng bằng gạch, kết hợp với những tảng đá lớn ở các góc, được chạm khắc tinh xảo, tạo nên một công trình kiến trúc độc đáo và đầy ấn tượng. Điều đặc biệt của Tháp Dương Long là các hoa văn, họa tiết tỉ mỉ được chạm khắc trực tiếp trên những tảng đá đặt trên đỉnh tháp, mang đậm dấu ấn văn hóa và nghệ thuật Chăm.
Xung quanh khu di tích là những khối đá chạm trổ đặc sắc, tạo nên một không gian rộng lớn, huyền bí và thu hút. Đây là một trong những điểm đến hấp dẫn du khách, giúp họ không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc cổ xưa, mà còn khám phá lịch sử và văn hóa đặc trưng của Bình Định.
>> Tìm hiểu thêm: Tổng hợp những trải nghiệm đáng nhớ khi đi du lịch Việt Nam
Địa chỉ: thuộc xóm Trầu, thôn Kiên Mỹ, tỉnh Bình Định.
Bến Trường Trầu là di tích lịch sử thời Tây Sơn, nằm bên bờ Sông Kôn, thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, Bình Định. Nơi gắn liền với phong trào nông dân Tây Sơn trong thế kỷ 18. Từ xưa, Bến Trường Trầu là điểm buôn bán trầu lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các vùng miền. Đây cũng là nơi Nguyễn Nhạc - một trong ba anh em Tây Sơn, thường xuyên qua lại, kết nối với các dân tộc thiểu số Tây Nguyên và mở rộng phong trào khởi nghĩa.
Dù trải qua nhiều biến cố, bao gồm chiến tranh và thời gian, Bến Trường Trầu vẫn để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử. Năm 1986, bến đã được công nhận là di tích lịch sử quốc gia. Dù nay chỉ còn là một bãi cát ven sông, Bến Trường Trầu vẫn mãi lưu dấu về một thời kỳ oanh liệt của phong trào Tây Sơn, với những truyền thuyết và ký ức gắn liền với nơi đây.
Địa chỉ: Thôn Hòa Sơn, xã Bình Tường, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Đàn Tế Trời Đất (hay còn gọi là Khu Du lịch Tâm linh Ấn Sơn) tọa lạc trên đỉnh núi Ấn Sơn, thuộc thôn Hòa Sơn, xã Bình Tường, tỉnh Bình Định. Đây là một di tích lịch sử nổi bật, ghi dấu ấn chiến công của ba anh em Tây Sơn: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ. Được xây dựng trên khu đất rộng 46 ha, đàn tế không chỉ là nơi thực hiện các nghi lễ tôn thờ Trời Đất, mà còn là biểu tượng của sự kết hợp giữa thiên nhiên, con người và tín ngưỡng.
Đàn tế trời đất (Đài Kính Thiên) - Khu di tích tâm linh nổi bật tại Bình Định
Công trình gồm ba tầng, mỗi tầng mang một ý nghĩa sâu sắc.
Tầng trên cùng, Viên Đàn, với hình tròn tượng trưng cho Trời, có đường kính 27m, là nơi thờ cúng và cầu nguyện.
Tầng thứ hai, Phương Đàn, hình vuông tượng trưng cho Đất, được bao quanh bởi lan can đá màu vàng, nơi thực hiện các nghi lễ cầu thần linh.
Tầng dưới cùng là khu vực nền tảng của đàn tế, với thiết kế nghiêm trang và cổng tam quan hướng về phương Nam, tạo nên không gian linh thiêng.
Đàn Tế Trời Đất Ấn Sơn không chỉ là một công trình tôn giáo mà còn mang đậm giá trị văn hóa, tâm linh, thể hiện mối quan hệ sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Nơi đây, người dân và du khách có thể cảm nhận được không gian trang nghiêm, đậm đà tính lịch sử và văn hóa, đồng thời chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên bao quanh.
Địa chỉ: thuộc thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Di tích Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt là một trong những di tích quan trọng gắn liền với ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ của phong trào khởi nghĩa Tây Sơn. Nơi đây gồm Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, Bến Trường Trầu, Bảo tàng Quang Trung và các công trình văn hóa khác, tôn vinh những chiến công vĩ đại của anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ.
Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt
Điện thờ được xây dựng trên nền đình Kiên Mỹ, với nội thất trang nghiêm, gồm các án thờ khắc họa hình ảnh các nhân vật lịch sử quan trọng. Đặc biệt, cây me hơn 300 năm tuổi và giếng nước cổ tại di tích không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn là biểu tượng của sức sống và sự trường tồn của phong trào Tây Sơn.
Địa chỉ: Khối 1, thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.
Giá vé: 30.000 VNĐ/người lớn, miễn phí trẻ em.
Bảo tàng Quang Trung là một trong những điểm đến hấp dẫn của Quy Nhơn, thu hút du khách bởi sự phong phú về lịch sử và văn hóa. Nằm tại quê hương của anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ, bảo tàng lưu giữ những hiện vật quý giá gắn liền với cuộc khởi nghĩa Tây Sơn và là nơi tôn vinh ba anh em Tây Sơn Tam Kiệt: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ và Nguyễn Lữ.
Tên gọi của bảo tàng cũng nhằm tưởng nhớ vị anh hùng vĩ đại Quang Trung, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc. Khi bước vào khuôn viên bảo tàng, du khách sẽ ấn tượng bởi không gian được chăm chút tỉ mỉ và thiết kế hài hòa.
Trung tâm là tượng đài Quang Trung, xung quanh là các hạng mục mang đậm giá trị lịch sử, từ Đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt, Nhà biểu diễn nhạc - võ Tây Sơn, đến khu trưng bày hơn 11.000 hiện vật quý giá. Mái ngói đỏ cong cong, cùng những họa tiết chạm khắc tinh xảo tạo nên một không gian vừa trang nghiêm vừa ấm cúng, thể hiện sự tôn kính của người dân Bình Định đối với những anh hùng đã cống hiến cho đất nước.
Địa chỉ: 354 Hồng Lĩnh, Xã Nhơn Hậu, Thị xã An Nhơn, Tỉnh Bình Định.
Mộ tập thể liệt sĩ sư đoàn 3 Sao Vàng được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2003. Đây là công trình ghi nhớ sự hy sinh anh dũng của 153 liệt sĩ trong chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968 tại khu vực Tây Phương Danh, phường Đập Đá, thị xã An Nhơn.
Di tích lịch sử mộ tập thể liệt sĩ sư đoàn Sao Vàng
Sau khi quê hương An Nhơn được giải phóng, mộ tập thể được xây dựng nhằm bảo vệ thi hài của các anh hùng liệt sĩ. Công trình không chỉ được trùng tu, tôn tạo, nâng cấp để phục vụ nhu cầu thăm viếng của lãnh đạo tỉnh, các sở, ban, ngành và nhân dân, mà còn là biểu tượng của lòng biết ơn vô hạn, thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn."
Mộ phần này không chỉ là nơi tưởng niệm mà còn là nguồn động viên, giáo dục thế hệ trẻ, nhắc nhở về sự hy sinh của các thế hệ cha anh đã chiến đấu ngoan cường vì nền độc lập, tự do của dân tộc.
Địa chỉ: Tọa lạc tại đỉnh Chóp Vung, thuộc địa phận thôn Phương Chi, xã Cát Tiến, huyện Phù Cát, Bình Định.
Chùa Ông Núi Bình Định là một ngôi cổ tự linh thiêng của vùng đất võ, không chỉ ấn tượng bởi vị trí "tựa sơn vọng hải" mà còn thu hút du khách bởi bức tượng Phật lớn nhất Đông Nam Á hiện nay. Cách trung tâm Quy Nhơn khoảng 30km, bạn có thể đến chùa bằng xe máy, ô tô hoặc xe bus. Để đến được khu vực cổng chùa, bạn sẽ phải leo 600 bậc thang và tiếp tục đi bộ 100m.
Chùa Ông Núi (còn có tên gọi Linh Phong Thiền Tự) được xây dựng vào năm 1702 dưới triều đại chúa Nguyễn Phúc Chu. Thời kỳ đầu, vị sư Lê Ban ẩn tu ở một hang đá phía Đông núi Bà, xây dựng một am nhỏ và đặt tên là chùa Dũng Tuyền.
Năm 1733, chúa Nguyễn cho xây lại chùa, đặt tên mới là Linh Phong Thiền Tự. Tuy nhiên, do chiến tranh, chùa bị tàn phá, chỉ còn lại cổng tam quan và bửu tháp. Đến năm 1990, chùa được xây dựng lại với mái cổ lầu, ngói ống, lưỡng long tranh châu trên nóc và các cột trụ khắc hình rồng.
Từ xa, bạn có thể nhìn thấy tượng Phật khổng lồ chùa Ông Núi, được khởi công vào năm 2009 và hoàn thành vào năm 2016. Tượng cao 69m, đế tượng cao 15m được làm hoàn toàn từ bê tông cốt thép. Tượng Phật ngồi trên tòa sen, theo hướng "tựa sơn vọng hải", hướng ra đầm Thị Nại. Dưới chân tượng là hành lang La Hán, bảo tàng xá lợi Phật và trung tâm giảng dạy Phật học. Theo tín ngưỡng Phật giáo, tượng được xây theo hướng này sẽ mang lại may mắn và bình an cho người chiêm bái.
Sau khi thăm tượng Phật, bạn có thể tiếp tục hành trình đến Hang Tổ, nằm trên ngọn núi phía sau chùa. Không gian thanh tịnh, yên bình của hang, với những tảng đá xếp chồng và suối róc rách quanh năm, là nơi gắn liền với truyền thuyết về Ông Núi. Hang cũng là nguyên nhân khiến chùa được gọi là "Dũng tuyền thạc cốc" (suối trong hang đá).
Địa chỉ: thôn An Hoà, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Chùa Bà Nước Mặn nổi bật với kiến trúc Nam Hoa đặc sắc và sự linh thiêng, thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu – thần bảo vệ tàu thuyền. Gắn liền với sự hưng thịnh của cảng Nước Mặn từ thế kỷ XVI đến XIX, chùa là điểm đến tâm linh quan trọng trong mỗi dịp xuân về.
Chùa Bà Nước Mặn - Di tích kiến trúc tôn giáo độc đáo tại Bình Định
Năm 2022, lễ hội Chùa Bà được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Chùa có cấu trúc kiểu chữ Nhất, hướng Nam, bên cạnh sông Cầu Ngói, với hồ nhỏ và bình phong trang trí hình Long Mã và chim phượng.
Mái chùa cong hình thuyền, nổi bật với họa tiết lưỡng long triều nguyệt. Ba gian thờ các vị thần, bao gồm Thiên Hậu Thánh Mẫu, Thần Hoàng làng và Bà Thai Sanh Thánh Mẫu, cùng các tượng thần hộ pháp, mang đậm đà giá trị văn hóa và tín ngưỡng của địa phương.
>> Đọc thêm: Sống ảo tại 23 địa điểm du lịch Bình Định đẹp tựa thiên đường
Địa chỉ: thôn Vạn Thuận, phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Chùa Thập Tháp là một ngôi chùa cổ có từ thế kỷ 17, tọa lạc trên đồi Long Bích tại Bình Định, là điểm đến tâm linh quan trọng. Ngôi chùa này, gắn liền với lịch sử phát triển của Phật giáo Đàng Trong, đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia.
Chùa được xây dựng trên nền tảng mười ngọn tháp của người Chăm, với kiến trúc đặc sắc, hòa quyện giữa cũ và mới, tuân thủ nguyên tắc truyền thống. Chùa có bốn khu chính: chánh điện thờ tam thế Phật, phương trượng thờ Quốc sư Phước Huệ, cùng Đông và Tây đường đối xứng, mỗi khu đều mang một nét độc đáo. Cảnh vật quanh chùa, từ hồ sen đến núi Thiên Đinh Sơn, tạo nên một không gian thanh tịnh, thu hút du khách thập phương.
Địa chỉ: thôn Nam An, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Giá vé: 10.000 VNĐ/người, miễn phí trẻ em
Tháp Cánh Tiên là một trong những ngọn tháp Chăm cổ còn nguyên vẹn và nổi bật nhất. Được xây dựng vào khoảng thế kỷ XI-XII, tháp không chỉ là biểu tượng của nền văn hóa Chăm Pa mà còn là một kiệt tác kiến trúc với những chi tiết tinh xảo.
Ngôi tháp cổ đẹp như tên gọi "Cánh Tiên"
Từ xa, tháp hiện lên giống như cánh tiên vươn lên trời, nhờ vào thiết kế độc đáo với những họa tiết hoa văn tỉ mỉ và bốn góc tháp nhỏ xinh, tạo cảm giác thăng hoa như những cánh chim bay lên. Mặc dù chỉ có một cửa chính hướng Đông, tháp Cánh Tiên vẫn cuốn hút với bốn cửa vòm cao vút, trang trí cầu kỳ. Với bốn tầng tháp và những khắc họa kỳ bí, tháp Cánh Tiên xứng đáng là một di tích nghệ thuật đặc sắc, được công nhận là di tích kiến trúc Chăm từ năm 1982.
Địa chỉ: thôn Bình Lâm, Phước Hòa, Tuy Phước, Bình Định.
Tháp Bình Lâm là một trong những di tích Champa cổ nổi bật, thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc tinh tế và ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Xây dựng vào cuối thế kỷ X, tháp mang đậm dấu ấn sự chuyển giao giữa hai phong cách kiến trúc Mỹ Sơn A1 và Bình Định, là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của vương quốc Champa.
Với chiều cao khoảng 20 mét, tháp sở hữu hình dáng vuông vắn, thân tháp đơn giản nhưng đầy sức mạnh, cùng với các tầng mái trang trí tinh xảo hình cánh sen. Tháp Bình Lâm không chỉ là công trình kiến trúc độc đáo mà còn là chứng nhân lịch sử, ghi lại những biến cố quan trọng trong quá trình phát triển của vương triều Champa, như cuộc chiến với quân Mông - Nguyên và những năm tháng chiến tranh Việt Nam.
Địa chỉ: nằm trên địa phận xã Nhơn Hậu và phường Đập Đá, thị xã An Nhơn, Bình Định.
Thành Hoàng Đế được xây dựng vào năm 1776 trên nền thành Đồ Bàn của Vương quốc Chămpa. Là đại bản doanh của quân Tây Sơn và sau đó là kinh đô dưới triều Hoàng Đế Thái Đức - Nguyễn Nhạc, thành gồm ba vòng thành: Thành Ngoại, Thành Nội và Tử Cấm Thành.
Thành Hoàng Đế - di tích lịch sử có kiến trúc đặc biệt tại Bình Định
Sau sự sụp đổ của triều Tây Sơn, thành bị tàn phá và triều Nguyễn xây dựng lăng thờ hai viên quan Võ Tánh và Ngô Tùng Châu trên nền cũ. Thành Hoàng Đế được công nhận là di tích lịch sử quốc gia vào năm 1982, gắn liền với những chiến công và niềm tự hào của phong trào Tây Sơn.
Các di tích lịch sử tại Bình Định không chỉ là những chứng nhân sống động của quá khứ mà còn là niềm tự hào văn hóa của mảnh đất này. Mỗi di tích đều mang trong mình những giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc, góp phần làm phong phú thêm bản sắc của Bình Định. Mong rằng, thông tin trên đã giúp mọi người nắm rõ các di tích và ghé thăm nếu có dịp du lịch tại vùng đất này!