GÀ NƯỚNG CƠM LAM - ĐẶC SẢN GIA LAI

Gà nướng cơm lam là một trong những món ăn đặc sắc mà bạn nhất định nếm thử nếu có dịp đến Gia Lai. Hãy nghe Trần Thị Trà My (Gia Lai) một travel blogger nổi tiếng bật mí .

Là một người con của Gia Lai, tôi luôn tự hào không chỉ về cảnh sắc quê hương mà còn về những món ăn mang đậm hương vị núi rừng, trong đó gà nướng cơm lam là một món mà tôi yêu thích nhất. Mỗi lần thưởng thức món ăn này, tôi như được sống lại những ký ức tuổi thơ, khi gia đình quây quần bên bếp lửa, mùi thơm nồng của gà nướng và cơm lam lan tỏa khắp không gian hòa cùng tiếng nói cười ấm áp. Gà nướng cơm lam không chỉ là một món ăn, mà còn là tinh hoa của vùng đất đại ngàn Tây Nguyên. Gà được chọn phải là gà thả vườn, thịt săn chắc và thơm ngon tự nhiên. Gà được tẩm ướp gia vị từ các nguyên liệu đặc trưng như sả, ớt, mật ong rừng rồi nướng trên bếp than đỏ rực, từng thớ thịt vàng ươm, thơm phức khiến ai đi ngang cũng phải dừng chân. Đi kèm với đó là cơm lam – món ăn giản dị nhưng đặc sắc, được nấu trong ống tre, thấm đượm hương vị mộc mạc của rừng núi.

Theo lời ông bà kể lại, món ăn này có nguồn gốc từ những bữa cơm lam đạm bạc của đồng bào Jrai trong các chuyến đi rừng, làm rẫy. Cơm lam khi ấy chỉ đơn giản là gạo rẫy được nấu trong ống tre, không cần nồi niêu cồng kềnh. Tre, nứa từ rừng làm thành ống nấu, nước suối trong lành là nguyên liệu, thêm chút muối mang theo là đủ cho một bữa ăn no lòng. Để bữa ăn thêm phần đậm đà, những con gà thả vườn được xiên que và nướng trên lửa, thơm lừng cả góc rừng. Đó là những bữa ăn vừa đơn sơ, vừa mang đậm tinh thần gắn kết giữa con người với thiên nhiên.

Gà nướng cơm lam - Đặc sản Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Ngày nay, món gà nướng cơm lam không chỉ là món ăn thường ngày của người dân mà còn là niềm tự hào mỗi khi chúng tôi giới thiệu với bạn bè phương xa. Điều làm tôi đặc biệt yêu thích món ăn này chính là sự kết hợp hài hòa giữa hương vị tự nhiên và bàn tay khéo léo của người chế biến. Thịt gà được tẩm ướp bằng gia vị bản địa như sả, ớt, mật ong, sau đó nướng chín vàng trên lửa than, dậy lên mùi thơm ngây ngất. Cơm lam dẻo bùi, ngọt thanh từ gạo rẫy nấu trong ống tre, vừa giữ được độ mềm vừa thấm đẫm hương vị của thiên nhiên. Mỗi lần thưởng thức gà nướng cơm lam, tôi lại cảm thấy như được trở về với cội nguồn. Từng miếng cơm, miếng gà mang theo hơi thở của rừng núi như nhắc nhở tôi về những giá trị truyền thống đã được cha ông gìn giữ qua bao thế hệ. Tôi yêu món ăn này không chỉ vì hương vị đặc biệt mà còn vì nó gắn bó với cả một phần ký ức và niềm tự hào về quê hương Gia Lai của mình.

Người Gia Lai rất kỹ tính trong việc chọn gà để chế biến món ăn này. Gà nướng chuẩn vị phải là gà tươi ngon, được làm sạch kỹ lưỡng, để ráo nước sau đó đâm thủng da để gia vị thấm đều. Phần gia vị chính là linh hồn của món ăn – dù người dân không bao giờ tiết lộ hết công thức, nhưng mỗi lần đứng bên bếp lửa, tôi lại không khỏi mê mẩn mùi thơm của tỏi, sả, mật ong hòa quyện với chút ngũ vị hương. Đó là thứ hương thơm gợi nhớ những ngày lễ hội, khi cả gia đình quây quần bên nhau, vừa thưởng thức gà nướng vừa trò chuyện rôm rả.

Không chỉ có gà nướng, cơm lam cũng là một phần không thể thiếu góp phần tạo nên sự hoàn hảo cho món ăn này. Gạo nếp dùng để nấu cơm lam là loại nếp ngon nhất, thường là nếp nhung hoặc nếp cái hoa vàng được bà con trồng trên những nương rẫy đầy nắng gió. Gạo thơm nhẹ, vị ngọt bùi, hạt tròn mẩy, trắng sữa, khi nấu chín có độ dẻo vừa phải. Đặc biệt, ống tre hay nứa để nấu cơm phải được chọn thật kỹ – tre tươi, màu xanh đậm, thân nhỏ và dài mới cho ra những ống cơm thơm nức, thấm đượm hương vị thiên nhiên.

Gà nướng cơm lam - Đặc sản Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Món ăn này không cần trang trí cầu kỳ. Cơm lam khi chín được cắt thành từng khúc nhỏ, xếp gọn gàng trên đĩa. Gà nướng vàng ruộm, ráo mỡ, được đặt ngay ngắn bên cạnh, kèm theo chén muối lạc và muối lá é. Tôi thích nhất là vị muối lá é, loại lá có mùi thơm thanh như húng quế, khi chấm với gà nướng làm hương vị càng thêm đậm đà. Từng miếng cơm lam dẻo bùi, từng miếng gà nướng thơm lừng hòa quyện với vị mặn mà của muối lạc, cay cay của lá é khiến tôi như cảm nhận được trọn vẹn sự hào phóng và tình cảm của người dân miền núi.

Mỗi lần nhìn thấy cơm lam được nướng bên bếp lửa, tôi lại nhớ về những ngày còn nhỏ theo bà ra rẫy trong những chuyến làm nương dài ngày. Bà luôn chuẩn bị sẵn gạo nếp từ tối hôm trước, ngâm kỹ để từng hạt nếp mềm mại, trắng ngần. Sáng bà dậy thật sớm, vo gạo để ráo nước rồi nhẹ nhàng cho vào từng ống tre xanh mướt mà bà đã chọn lọc cẩn thận từ những bụi tre gần rẫy. Những ống tre không chỉ là dụng cụ nấu nướng mà còn là bí quyết làm nên hương vị đặc trưng cho món cơm lam bởi mùi hương từ tre khi được nướng sẽ ngấm sâu vào từng hạt gạo. Khi bắt đầu nướng, bà dùng những chiếc lá chuối xanh tươi để bịt kín một đầu ống tre, giữ cho hương vị của gạo không bị bay đi trong quá trình nấu. Những ống cơm lam được đặt khéo léo trên bếp than hồng rực, bà liên tục xoay trở, đảo tay để cơm chín đều, không chỗ nào bị cháy khét. Tiếng nổ lách tách của than, mùi thơm ngọt ngào từ gạo quyện với mùi khói bếp làm không gian rẫy thêm phần ấm cúng, yên bình. Tôi ngồi bên cạnh, vừa nhìn vừa háo hức, bụng không ngừng réo vì mùi thơm khó cưỡng. Khi cơm chín, bà cẩn thận bóc lớp vỏ tre cháy bên ngoài, để lộ những ống cơm trắng mịn, bóng bẩy, tỏa ra hương thơm nồng nàn của gạo nếp hòa cùng mùi tre cháy thoang thoảng. Mỗi lần như thế, tôi không thể chờ thêm được nữa, cầm ngay một ống cơm bẻ từng khúc nhỏ và tận hưởng. Hương vị dẻo mềm của cơm lam, ngọt bùi của gạo nếp hòa quyện với chút vị khói tre khiến tôi cảm nhận được sự chân chất, mộc mạc nhưng đầy quyến rũ của món ăn này.

Gà nướng cơm lam - Đặc sản Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Mỗi lần ăn gà nướng cơm lam, tôi lại như được trở về với những ngày thơ ấu, khi cả gia đình quây quần bên bếp lửa ở rẫy, vừa nướng gà, nướng cơm vừa kể chuyện. Đó không chỉ là một món ăn mà còn là cả một phần ký ức, là tình yêu tôi dành cho quê hương Gia Lai của mình. Nếu có dịp đến Gia Lai, bạn hãy thử qua món gà nướng cơm làm chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng.

Trần Thị Trà My (Gia Lai)