Làng nghề tương Bần Yên Nhân.

Tỉnh Hưng Yên không chỉ là địa danh nổi tiếng với đặc sản nhãn lồng, những ngôi chùa cổ, những cánh đồng lúa xanh mướt mà còn có 1 làng nghề nổi tiếng nhờ lưu giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp cha ông để lại - làng nghề tương Bần Yên Nhân. “Cốm Vòng, gạo Tám Mễ Trì, tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn” là câu ca dao mô tả 4 món ngon trứ danh của Bắc Bộ. Trong đó tương Bần Yên Nhân là món nước chấm có quy trình chế biến độc đáo và đã từng là phẩm vật để tiến Vua. Hãy cùng về làng tương Bần Hưng Yên để khám phá món nước chấm dân dã này nhé! Bần Yên Nhân là một phường của thị xã Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên, Việt Nam. Phường có vị trí thuận lợi nằm trên trục Quốc lộ 5 và ở trung tâm của thị xã Mỹ Hào. Toàn phường hiện có khoảng 1000 hộ kinh doanh gia đình với nguồn hàng phong phú, đa dạng tập trung ở phố Bần, phố Nối, chợ Bần và chợ Bao bì đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng của người dân. Đặc biệt ở đây có làng tương Bần Yên Nhân phát triển mạnh với sản lượng 11 triệu lít/năm với doanh thu khoảng 165 tỷ đồng. Đây cũng là 1 khu du lịch làng nghề được nhiều người biết đến ở vùng Bắc Bộ. Làng nghề tương Bần Yên Nhân thuộc thị trấn Bần Yên Nhân, Mỹ Hào, Hưng Yên cách Hà Nội khoảng 25km. Đây là 1 trong những làng nghề ở Hưng Yên nổi tiếng với nghề làm tương. Tương Bần - đặc sản của làng đã được xếp vào 1 trong những món đặc sản nên mua về làm quà khi du lịch miền Bắc hay du lịch Hà Nội. Ngày nay, dù xã hội có phát triển nhanh chóng, hối hả cùng những món ăn mới ra đời thì tương Bần Yên Nhân vẫn là món nước chấm không thể thiếu trong mâm cơm của nhiều gia đình thôn quê Bắc Bộ. Nhiều người cứ nói vui “bần” tức là nghèo nên tương Bần được mệnh danh là món “tương nhà nghèo”. Kỳ thực, món tương này nổi tiếng đến mức đã từng là phẩm vật dùng để tiến Vua. Theo thời gian, nó cũng trở thành niềm tự hào của người dân thị trấn Bần Hưng Yên và đi vào thơ ca, âm nhạc một cách gần gũi, dung dị: “Anh đi anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương” Nguyên liệu để làm tương Bần bao gồm 3 thứ chính: Gạo: Muốn tương ngon thì gạo phải tuyệt phẩm. Đó là lý do người dân chọn gạo nếp cái hoa vàng. Muối: Phải chọn muối tinh, muối sạch. Đỗ tương: Cần chọn đỗ quê, loại đỗ ngon có vỏ mỏng hạt vàng. Tuy những nguyên liệu trên rất đơn sơ, dễ tìm nhưng công đoạn nấu thì khá tỉ mỉ và mất nhiều thời gian (khoảng 1 - 2 tháng/ 1 mẻ tương). Thời gian tương Bần đạt độ chín nhanh hay lâu còn tùy thuộc vào thời tiết có thuận lợi, nhiều nắng hay không. Tương làng Bần Yên Nhân được truyền từ đời này sang đời khác với lịch sử đã hàng trăm năm. Ngay khi đặt chân lên mảnh đất làng thấm mùi tương này, du khách sẽ không khỏi ấn tượng bởi cả dãy phố bán tương, nhà nhà người người làm tương. Tất cả các chai tương ở đây đều được các hộ gia đình trong làng tự sản xuất với quy trình “cha truyền con nối”. Quy trình làm tương của làng tương bần yên nhân là công thức cổ được truyền từ đời này sang đời khác với lịch sử hàng trăm năm. Do đó sẽ không có nơi nào có thể làm ra được món tương chuẩn vị như vậy. Ngay khi đặt chân tới Làng Bần du khách sẽ không khỏi ấn tượng với mảnh đất thấm đượm mùi hương hay cả một dãy phố đều bán tương. Dù ghé thăm nhà nào trong làng cũng đều sản xuất sản xuất tương. Đến với làng tương Bần Yên Nhân du khách sẽ được trải nghiệm các công đoạn ủ tương vô cùng độc đáo. Ủ xôi lên mốc: Đầu tiên, người dân sẽ đem nấu chín gạo nếp đã ngâm thành món xôi dẻo. Khi xôi chín thì đem phơi 2 ngày 2 đêm cho đến khi xuất hiện mốc vàng trên xôi với kết cấu xôm xốp. Có một số gia đình lựa chọn lá nhãn ủ xôi để nếp có thể dậy mùi. Rang đỗ: Đỗ tương được đem rang chín tới rồi xay nhỏ, đỗ xay được ngâm trong chum ngập nước từ 7 đến 10 ngày. Khi đỗ ngả màu sang vàng đỏ là đã đạt tiêu chuẩn. Ủ tương bần: Người ta sẽ dùng nước đỗ tương được ngâm trong chum để rưới đều lên phần xôi nếp đã mốc để qua 1 ngày, 1 đêm. Khi đạt đủ thời gian mới tiếp tục cho muối tinh vào khuấy đều rồi đem phơi nắng 1 tháng. Trong suốt 1 tháng ủ tương người dân sẽ phải theo dõi tương mỗi ngày để đảm bảo độ ngon. Nắng là yếu tố quan trọng quyết định đến hương vị tuyệt hảo của tương Bần. Nắng càng to thì tương càng chín, càng sánh vàng. Nếu lượng nắng không đủ tương sẽ bị xỉn màu, ít mùi thơm hơn và lâu ngấy. Vì vậy thời điểm làm tương Bần lý tưởng nhất chính là mùa hè. Tương Bần Yên Nhân đạt chuẩn chất lượng phải là tương có màu vàng đậm và có vị ngọt đậm đà, hạt xôi nếp mềm thì tương mới đậm vị. Lúc này người dân sẽ đem tương đi đóng chai và du khách có thể lựa chọn mua về làm quà. Hiện nay tại làng tương Bần Yên Nhân có khoảng 300 lao động đang giữ gìn truyền thống cha ông. Tuy nhiên với sự phát triển của công nghệ, người dân tại làng đã ứng dụng nhiều máy móc thiết bị để tăng năng suất và chất lượng của món nước chấm trứ danh này. Hương vị bùi béo, sánh mịn, thơm ngọt của tương luôn để lại cho thực khách một dư vị khó quên, nhất là đối với những người xa xứ. Cho dù trải qua nhiều thăng trầm của xã hội nhưng người dân làng Bần Yên Nhân vẫn luôn gìn giữ, truyền lửa và bảo vệ nét đẹp của nghề truyền thống cha ông để lại. Nếu có dịp ghé thăm Hưng Yên bạn hãy ghé qua địa danh này để khám phá quy trình làm tương độc đáo tại đây nhé.

Hưng Yên 51 lượt xem Từ tháng 01 đến tháng 12.

Ngày cập nhật : 22/02/2025