GIA LAI MÙA NẤM MỐI - MÓN QUÀ THIÊN NHIÊN BAN TẶNG

Nấm mối từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc và dân dã với người dân Gia Lai. Khi những cơn mưa đầu mùa trút xuống, mầm sống mới của cỏ cây bắt đầu nhô lên cũng là lúc bắt đầu mùa nấm mối. Hãy nghe Trần Thị Trà My (Gia Lai) một travel blogger nổi tiếng bật mí .

Gia Lai và những mùa mưa dịu mát luôn để lại trong tôi những kỷ niệm khó quên. Một trong những ký ức ấy gắn liền với mùa nấm mối – món quà mà thiên nhiên ban tặng sau những cơn mưa đầu mùa. Nấm mối không chỉ là một đặc sản dân dã mà còn là hình ảnh gợi nhắc về tuổi thơ, về những ngày mộc mạc và bình yên giữa lòng quê hương. 

Mỗi năm, khi những cơn mưa đầu tiên bất chợt ghé thăm, Gia Lai lại khoác lên mình vẻ tươi mới. Những cơn mưa rào đột ngột trút xuống, thoáng qua nhưng đủ để thấm đẫm lòng đất, làm bừng tỉnh cả một vùng cao nguyên rộng lớn. Tôi vẫn luôn chờ đợi những khoảnh khắc ấy – khi mùa nấm mối bắt đầu. Trời Gia Lai vào mùa này thật đặc biệt. Buổi sáng còn nắng vàng rực rỡ, chẳng mấy chốc đã chuyển mình, nhường chỗ cho những đám mây xám kéo đến từ đâu đó. Cơn mưa rào ào ạt đổ xuống, cuốn trôi lớp bụi đất khô cằn, để lại một bầu không khí trong lành, tươi mát. Qua ô cửa kính, tôi nhìn những hạt mưa lất phất bay, nghe tiếng tí tách rơi đều trên mái nhà, cảm nhận mùi đất ngai ngái đặc trưng của những ngày chuyển mùa, một mùi hương quen thuộc đến lạ, gợi nhớ về tuổi thơ bình dị trên mảnh đất Tây Nguyên.

Mùa nấm mối ở Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Những ngày còn nhỏ, cứ đến mùa mưa, má tôi lại khe khẽ nói: “Mưa nấm mối đấy!” Câu nói giản dị ấy luôn làm lòng tôi rạo rực, háo hức. Đối với người dân Gia Lai, “mưa nấm mối” không chỉ là tên gọi mà còn là tín hiệu báo rằng mùa nấm mối đang bắt đầu. Những ngày nắng mưa thất thường chính là thời điểm lý tưởng để nấm mối sinh sôi dưới lớp lá mục, nơi đất đai đã thấm đủ nước nhưng vẫn còn chút hơi ấm từ ánh mặt trời. Cơn mưa không chỉ làm dịu đi cái nắng gay gắt của mùa khô Tây Nguyên mà còn mang đến niềm vui bất tận cho lũ trẻ chúng tôi. Khi trời vừa hửng sáng sau đêm mưa, tôi cùng mấy đứa bạn đã vội vàng chuẩn bị rổ rá, cầm theo cành cây nhỏ, í ới gọi nhau chạy khắp các khu vườn, bờ rào để “săn” nấm mối.

Những buổi sáng ấy thật đẹp. Mặt trời chỉ vừa ló dạng, sương mai còn đọng trên những tán lá, bầu không khí mát rượi khiến mọi thứ trở nên yên bình đến lạ thường. Chúng tôi dừng lại bên những gốc cây lớn, cẩn thận vạch từng lớp lá mục, mắt dán chặt xuống đất để tìm kiếm những búp nấm nhỏ xinh vừa nhú lên. Và rồi, cả ổ nấm mối hiện ra, trắng ngần và lung linh trong ánh sáng nhạt của buổi sớm như một kho báu nhỏ vừa được phát hiện. Mỗi lần phát hiện cả ổ nấm mối, bọn trẻ lại reo hò sung sướng, tay thoăn thoắt nhổ từng cây nấm đặt vào rổ. Những cây nấm mối đẹp nhất là những cây còn búp, thân trắng ngà, mũ nấm nâu nhạt, mịn màng như được phủ lớp sương sớm.

Mùa nấm mối ở Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Có những ngày chúng tôi hái được cả rổ đầy, má mang một phần ra chợ bán, phần còn lại để nấu ăn. Nhưng cũng có những ngày chỉ tìm được vài cây nhỏ lẻ. Dẫu vậy, chẳng đứa nào buồn vì niềm vui không chỉ nằm ở thành quả mà còn ở hành trình tìm kiếm, ở cảm giác hòa mình với thiên nhiên trong lành, nguyên sơ. Mỗi lần nhìn những hạt mưa rơi trên đất Gia Lai, tôi lại nhớ đến những ngày tuổi thơ bình dị ấy, khi nấm mối không chỉ là một món quà của đất trời mà còn là sợi dây gắn kết tôi với quê hương yêu dấu.

Với người dân Gia Lai, nấm mối không chỉ là một món ăn đơn thuần mà còn mang theo bao niềm tự hào về sản vật quý giá từ thiên nhiên. Từ lâu, nấm mối đã được coi là “lộc trời” – một món quà tự nhiên mà má tôi vẫn hay nói rằng không phải nơi nào cũng có được. Những tai nấm nhỏ nhắn, mộc mạc nhưng ẩn chứa giá trị lớn lao, không chỉ ở hương vị thơm ngon mà còn ở câu chuyện về sự gắn bó giữa con người và đất trời quê hương.

Mùa nấm mối ở Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Sau những buổi sáng sớm hái nấm đầy ắp niềm vui, tôi cùng má chuẩn bị những món ăn thơm lừng từ “chiến lợi phẩm” ấy. Má tôi luôn cẩn thận rửa sạch từng tai nấm, khéo léo lựa chọn những tai đẹp nhất, tươi nhất để chế biến. Những món ăn từ nấm mối không chỉ ngon mà còn đậm đà hương vị quê hương, là phần ký ức không thể nào quên trong tuổi thơ tôi. Trong đó, món canh nấm mối và bánh xèo nấm mối luôn gợi lại những ngày tháng vui vẻ, ấm áp bên gia đình.

Mỗi lần má nấu canh nấm mối, tôi lại thích thú ngồi xem. Những tai nấm được má cắt đôi, xào sơ với dầu ăn để dậy mùi thơm, sau đó đổ thêm nước và nấu cùng rau tập tàng vừa hái trong vườn. Những loại rau dại quen thuộc như rau ngót, rau má, đọt dền… kết hợp với nấm mối tạo nên một nồi canh thanh mát, ngọt lành và đặc trưng. Mùi thơm nhẹ nhàng của nấm hòa quyện cùng hương vị tươi mát của rau xanh luôn khiến tôi cảm thấy thoải mái và dễ chịu. Chỉ cần thêm chút muối ớt giã tay của ba là đã có ngay một bữa cơm đậm chất đồng quê. Mỗi muỗng canh đưa vào miệng, tôi đều cảm nhận được vị ngọt thanh tự nhiên, thứ vị mà không một loại gia vị nào có thể thay thế được.

Còn những ngày làm bánh xèo nấm mối thì lại giống như một ngày hội nhỏ của gia đình tôi. Mỗi người đều bận rộn, người chuẩn bị bột, người nhặt rau, người xào nấm. Má tôi pha bột bánh rất khéo, bột được tráng đều trên chiếc chảo nóng, lớp vỏ mỏng tang nhưng giòn rụm. Khi bánh vừa chín tới, má thêm vào đó chút thịt ba chỉ, vài con tôm đất đỏ au và đặc biệt là lớp nấm mối xào thơm nức mũi. Mùi thơm của nấm hòa quyện với lớp bột vàng ươm tạo nên một món ăn hấp dẫn khó cưỡng. Khi bánh chín vàng đều, má gấp đôi lại, rồi cả nhà cùng nhau thưởng thức bánh với rau sống, bánh tráng và chén nước mắm chua ngọt đậm đà. Hương vị ngọt thanh của nấm, béo ngậy của bột bánh, cùng sự tươi mát từ rau sống khiến món bánh xèo nấm mối trở thành đặc sản không gì sánh bằng.

Mùa nấm mối ở Gia Lai (Ảnh: sưu tầm).

Gia Lai mùa nấm mối không chỉ là một mùa thu hoạch mà còn là một mùa gợi lại bao kỷ niệm đẹp đẽ. Với tôi, những buổi sáng đi tìm nấm luôn là khoảng thời gian đặc biệt. Không chỉ là tiếng sột soạt của lá khô bị cào nhẹ hay cảm giác mềm mại khi chạm vào những tai nấm mới nhú, mà đó còn là cảm giác gần gũi, gắn bó với quê hương. Mùi hương ẩm mát của đất, hơi thở dịu dàng của cỏ cây và sự rộn ràng trong tiếng cười của bạn bè tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp của vùng đất Gia Lai vào mùa nấm mối.

Mỗi lần trở lại quê nhà vào mùa nấm, tôi lại nhớ về những ngày thơ ấu, về những buổi sáng tinh khôi, nơi niềm vui nhỏ bé đọng lại trong những ổ nấm mối trắng ngần. Với tôi, Gia Lai không chỉ là nơi chôn rau cắt rốn mà còn là nơi thiên nhiên luôn mang đến những điều kỳ diệu, khiến lòng người luôn lưu luyến và khắc ghi mãi. Mùa nấm mối - đó không chỉ là những ngày thơ bé vui tươi mà còn là một phần trong tâm hồn tôi, nơi lưu giữ những giá trị mộc mạc, giản dị mà sâu sắc của quê hương. Nấm mối với tôi không chỉ là một món ăn mà còn là biểu tượng của tình yêu đất mẹ, của những điều giản đơn nhưng tràn đầy ý nghĩa trong cuộc sống. Tôi nhớ những buổi sáng Gia Lai se lạnh, nhớ cảm giác bàn tay nhỏ bé chạm vào từng tai nấm mềm mại, nhớ mùi thơm của đất, của cỏ cây, và cả tiếng cười giòn tan của má, của ba, của những người thân yêu trong gia đình. Những ký ức ấy chính là lời nhắc nhở tôi rằng, dù có đi xa đến đâu, Gia Lai – quê hương tôi vẫn luôn là nơi lưu giữ những điều giản dị nhưng quý giá nhất trong trái tim.

Trần Thị Trà My (Gia Lai)