Hòa mình vào Lễ Rước Hến: Sắc màu lễ hội trên dòng Hương Giang

Lễ Rước Hến, lễ hội truyền thống đặc sắc của Huế, với lịch sử hình thành, quá trình chuẩn bị và các nghi thức cúng bái, nhằm mang đến cái nhìn sâu sắc về nét văn hóa độc đáo của Cố đô. Hãy nghe Nguyễn Công Sơn (Thừa Thiên Huế) một travel blogger nổi tiếng bật mí .

Ẩn mình bên dòng sông Hương thơ mộng, làng Cồn Soi tại phường Vĩ Dạ, Huế, lưu giữ một nét văn hóa độc đáo - Lễ Rước Hến. Được tổ chức ba năm một lần vào ngày 24 tháng 6 Âm lịch, lễ hội này kéo dài từ hai đến ba ngày, mang đậm dấu ấn truyền thống và tâm linh của người dân địa phương. Tham gia lễ hội, du khách không chỉ được hòa mình vào không khí sôi động mà còn có cơ hội khám phá những giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất Cố đô.

Lễ Rước Hến bắt nguồn từ làng Cồn Soi, thuộc phường Giang Hến (nay là phường Vĩ Dạ), nơi người dân sống chủ yếu bằng nghề cào hến trên sông Hương. Theo truyền thuyết, vào năm 1892, dưới triều vua Thành Thái, một phụ nữ tên Trần Thị Thẹp bị bắt và phạt vì khai thác hến trên sông mà không xin phép. Dân làng đã đoàn kết kiện lên triều đình, và vua Thành Thái đã phê chuẩn cho phép người dân tự do khai thác nguồn lợi từ sông nước.

                                                                                                      Ảnh được sưu tầm

Để tạ ơn thần sông đã phù hộ, người dân tổ chức Lễ Rước Hến, rước bản châu phê về làm lễ tạ và thả "tròng" xuống nước, biểu trưng cho khát vọng chống lại áp bức. Lễ hội này không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với thần sông mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết và đấu tranh chống lại sự bất công của người dân địa phương. Trải qua hơn một thế kỷ, Lễ Rước Hến vẫn được duy trì và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân Huế.

Ngày nay, Lễ Rước Hến không chỉ là dịp để tôn vinh truyền thống văn hóa mà còn thu hút sự quan tâm của du khách trong và ngoài nước. Lễ hội mang đến cơ hội để mọi người tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và con người Huế, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Việc duy trì Lễ Rước Hến qua nhiều thế hệ cho thấy sự trân trọng và ý thức bảo vệ di sản văn hóa của cộng đồng địa phương.

Trước khi lễ hội diễn ra, người dân làng Cồn Soi bắt đầu chuẩn bị từ nhiều ngày trước. Thuyền được kết hoa, trang trí lộng lẫy với án thờ đặt giữa, tạo nên không gian linh thiêng và trang trọng. Những người tham gia, chủ yếu là nam giới, mặc trang phục truyền thống, phân chia theo từng nhóm tuổi, thể hiện sự tôn kính và đoàn kết trong cộng đồng. Ngoài ra, còn có các hoạt động múa lân và trò chơi dân gian, tạo không khí vui tươi, sôi động, thu hút sự tham gia của cả người lớn và trẻ em.

                                                                                                      Ảnh được sưu tầm

Ngoài ra, việc chuẩn bị còn bao gồm việc dọn dẹp, trang hoàng đường làng, ngõ xóm để chào đón du khách. Các gia đình trong làng cũng chuẩn bị những món ăn truyền thống để thiết đãi khách, tạo nên không khí ấm cúng và thân thiện. Tất cả những công việc này đều nhằm mục đích đảm bảo lễ hội diễn ra suôn sẻ, đồng thời giới thiệu nét đẹp văn hóa của làng Cồn Soi đến với mọi người.

Nghi thức chính của Lễ Rước Hến bao gồm hai đoàn thuyền ra sông. Một thuyền đến ngã ba sông Hương, mang theo án thờ và cắm cây đại phan, gọi là "Hội đồng thần kỳ". Thuyền còn lại, trang trí cờ lọng, án thờ và kết hoa rực rỡ, mang theo trống chiêng, di chuyển theo hai hướng thượng nguồn và hạ nguồn để cung nghênh thần sông. Tại mỗi điểm dừng, các bô lão thực hiện nghi thức rước thần với hương hoa, lễ vật.

Sau khi hoàn tất các nghi thức trên sông, các thuyền tập trung về nhà thờ họ Nguyễn để tiếp tục lễ rước thần khai canh và đình hiệp tế, cúng thần sông và các vị thần làng. Nghi lễ này thể hiện lòng thành kính và biết ơn của người dân đối với các vị thần đã bảo vệ và ban phước cho cộng đồng. Các nghi thức được thực hiện một cách trang trọng, theo đúng truyền thống, nhằm duy trì và truyền lại cho các thế hệ sau.

                                                                                                      Ảnh được sưu tầm

Lễ Rước Hến không chỉ là dịp để tôn vinh truyền thống văn hóa mà còn là cơ hội để du khách trải nghiệm và khám phá nét đẹp độc đáo của Huế. Tham gia lễ hội, du khách sẽ được hòa mình vào không khí lễ hội truyền thống, chiêm ngưỡng các nghi thức độc đáo và hiểu thêm về văn hóa, lịch sử của vùng đất Cố đô. Đây cũng là dịp để thưởng thức các món ăn đặc sản từ hến, như cơm hến, bún hến, mang đậm hương vị địa phương.

Nguyễn Công Sơn (Thừa Thiên Huế)