Khám phá lịch sử, văn hóa, con người và cảnh đẹp Việt Nam trên ứng dụng du lịch 63Stravel
Tải ứng dụng 63Stravel
Phú Thọ không chỉ nổi bật với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn là vùng đất lưu giữ nhiều di tích lịch sử quan trọng. Mỗi di tích lịch sử tại Phú Thọ không chỉ là biểu tượng của niềm tự hào dân tộc mà còn là minh chứng sống động cho truyền thống văn hóa lâu đời của đất Tổ.
Phú Thọ được mệnh danh là đất Tổ, không chỉ nổi bật với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp mà còn là nơi lưu giữ các di tích lịch sử có giá trị văn hóa sâu sắc. Với những công trình văn hóa mang đậm dấu ấn lịch sử, nơi đây là địa chỉ lý tưởng để khám phá những câu chuyện về công lao dựng nước và giữ nước của cha ông. Cùng 63Stravel khám phá 15 di tích lịch sử tại Phú Thọ qua bài viết dưới đây!
Dưới đây là danh sách các di tích lịch sử tại Phú Thọ nổi tiếng lâu đời, du khách có thể ghé đến trải nghiệm và khám phá.
Đình Đào Xá là di tích lịch sử gắn liền với truyền thuyết về Hùng Hải Công - em trai vua Hùng, người có công khai phá đất đai và trị thủy. Được xây dựng từ thời Lê Trung Hưng, đình trải qua nhiều lần trùng tu, đặc biệt là vào năm 1930, để lại dấu ấn kiến trúc độc đáo kết hợp giữa phong cách Hậu Lê và Nguyễn.
Nét cổ kính ở quần thể di tích làng Đào Xá
Nơi đây không chỉ thờ Hùng Hải Công và ba con trai của ông mà còn là minh chứng cho sự linh thiêng với các câu chuyện lịch sử như sự tích Lý Thường Kiệt cầu đảo tại đây để thắng quân Tống. Kiến trúc đình Đào Xá với ba tòa, những chi tiết chạm khắc tinh xảo như "Tứ linh", hoa cúc và các đề tài nông nghiệp, mang đậm bản sắc văn hóa dân gian và sự kính trọng đối với tổ tiên.
Đền thờ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân tọa lạc tại khu di tích Đền Hùng, là một công trình kiến trúc độc đáo. Được xây dựng mới với các họa tiết trang trí lấy cảm hứng từ văn hóa trống đồng Đông Sơn như hình ảnh người giã gạo và chim Lạc.
Kiến trúc đền gồm nhiều hạng mục nổi bật như đền chính, cổng, trụ biểu, phương đình, tả vu, hữu vu và lầu hóa vàng. Tất cả đều mang đậm dấu ấn của kiến trúc truyền thống với các chất liệu như gỗ, đá, và gạch Bát Tràng.
Thăm đền thờ Quốc Tổ Lạc Long Quân Phú Thọ
Đặc biệt, pho tượng Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân được đúc bằng đồng, nặng 1,5 tấn, cao 1,98m, cùng với hai tượng tướng lĩnh hầu cận, tạo nên một không gian thờ cúng uy nghi, trang trọng. Đền thờ không chỉ là nơi tri ân công đức các Vua Hùng mà còn là điểm đến ý nghĩa, thể hiện lòng tôn kính và đạo hiếu của con dân đất Việt.
Cụm di tích Đình, đền, miếu Hạ nằm trên khu đất bằng phẳng, thoáng đãng thuộc xã Hương Nha, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, là nơi thờ Nữ tướng Xuân Nương và Thập bộ Thần quan - những người có công giúp Hai Bà Trưng đánh bại Tô Định. Di tích gồm ba công trình chính: Đình Hạ, Đền Hạ (Miếu Ông) và Miếu Hạ (Miếu Bà), mỗi công trình đều mang những đặc trưng kiến trúc và nghệ thuật riêng biệt, thể hiện rõ dấu ấn của thời kỳ Nguyễn.
Đình Hạ có kiến trúc chữ Đinh với 5 gian, 2 trái, được kết cấu bằng 16 cột gỗ vững chãi, các mảng trang trí nghệ thuật tinh xảo, nổi bật với đề tài “Tứ linh” (Long, Ly, Quy, Phượng).
Đền Hạ xây dựng trên gò đất cao, có kiến trúc kiểu chữ Nhất, với 5 gian thờ dọc, nhiều chi tiết chạm khắc nghệ thuật tinh tế như hình mặt hổ phù, đầu rồng chầu vào nhau.
Miếu Hạ dù nhỏ hơn, cũng thể hiện sự tỉ mỉ trong thiết kế, với các chi tiết chạm khắc cầu kỳ trên cột và xà rồng.
Cụm di tích này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử mà còn là một kho tàng nghệ thuật, lưu giữ nhiều hiện vật quý như sắc phong, ngọc phả, các cỗ ngai, kiệu, cùng những bộ đồ thờ tinh xảo, tạo nên một không gian văn hóa tâm linh đậm đà bản sắc dân tộc.
Đầm Vân Hội là điểm đến huyền bí giữa lòng núi rừng Phú Thọ như một bức tranh thiên nhiên thơ mộng của miền Bắc. Tại đây, bạn có thể ngả mình thư giãn trên thảm cỏ mượt mà, tận hưởng sự tĩnh lặng tuyệt đối, nơi mà mọi ồn ào dường như biến mất, nhường chỗ cho không gian yên bình của Đầm Vân Hội.
Đầm Vân Hội - "Lá phổi xanh" nơi cửa ngõ vùng Tây Bắc
Khung cảnh nơi này là sự giao hòa hoàn hảo giữa núi non hùng vĩ và mặt hồ phẳng lặng, mênh mông. Những âm thanh thiên nhiên như tiếng chim hót, tiếng cuốc kêu vọng từ xa, hay tiếng mái chèo khua nhẹ trên mặt nước làm bạn cảm nhận được sự sống động nhưng cũng đầy thanh tịnh của đất trời nơi đây. Đầm Vân Hội không chỉ là một điểm đến, mà là một trải nghiệm sống chậm giữa thiên nhiên tươi đẹp.
Đền Mẫu Âu Cơ Phú Thọ là một địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút du khách bởi truyền thuyết và nét văn hóa đặc sắc. Nằm ở xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, đền được xây dựng từ thời Hậu Lê và là nơi tưởng niệm Mẫu Âu Cơ – mẹ của 100 người con, trong đó 50 người theo mẹ lên đất liền, còn người con cả trở thành Hùng Vương.
Ngôi đền nổi bật với kiến trúc cổ kính, bao gồm pho tượng Âu Cơ trang nghiêm và nhiều cổ vật quý giá. Hàng năm, lễ hội Đền Mẫu Âu Cơ diễn ra vào dịp Tết Nguyên Đán, thu hút đông đảo du khách đến tham gia và cầu may mắn.
Căn cứ Tiên Động là nơi ghi dấu một phần quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Quang Bích – vị lãnh tụ có tầm nhìn sâu rộng và bản lĩnh kiên cường. Là một văn thân "trung quân, ái quốc", ông đã từ bỏ vinh hoa, chấp nhận sống trong cảnh thiếu thốn và gian nan để cùng nghĩa quân xây dựng căn cứ kháng chiến nơi vùng rừng núi hiểm trở.
Căn Cứ Tiên Động Đền Ngô Quang Bích Xếp hạng Di tích cấp quốc gia
Chính tại đây, với hiểu biết chiến lược và kinh nghiệm trận mạc dày dặn, Nguyễn Quang Bích đã tận dụng lợi thế địa hình, xây dựng một hệ thống phòng thủ kiên cố, biến Tiên Động thành một căn cứ vững chắc, chống lại những đợt tấn công dữ dội của quân Pháp. Căn cứ này không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là minh chứng hùng hồn cho tài năng quân sự và lòng quả cảm của ông.
>> Xem thêm: [Tổng hợp] Khám phá 15+ điểm du lịch tại Phú Thọ đáng trải nghiệm
Đền Lăng Sương gắn liền với thời đại Hùng Vương dựng nước và giữ nước, là một ngôi đền cổ kính đầy linh thiêng. Nơi đây không chỉ nổi bật với các cổ vật quý giá như Ngọc Ấn, Ngọc Phả mà còn lưu giữ nhiều di tích đặc sắc như phiến đá quỳ, giếng Thiên Thanh, hòn đá nén bụng và âu nước tắm.
Đặc biệt, phiến đá quỳ vẫn còn in rõ dấu vết của Mẫu Đinh Thị Đen - người đã quỳ khi sinh ra Thánh Tản Viên Sơn, tạo nên một dấu ấn thiêng liêng khó phai. Giếng Thiên Thanh dù chỉ sâu 3m, luôn giữ được sự trong vắt và đầy nước quanh năm, càng làm nổi bật sự huyền bí của ngôi đền.
Kiến trúc của Đền Lăng Sương, với mái ngói thâm nâu vững chãi, không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một bảo vật văn hóa, thu hút du khách đến tham quan, chiêm bái, đặc biệt là khi nghe kể về những huyền tích xung quanh Đức Thánh. Được xếp hạng di tích quốc gia từ năm 2005, Đền Lăng Sương hiện nay vẫn giữ được vẻ cổ kính, cùng với không gian rộng rãi, là nơi diễn ra các lễ hội hấp dẫn vào ngày 15 tháng Giêng và ngày 25 tháng 10 âm lịch, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia các trò chơi dân gian đặc sắc.
Đình Lâu Thượng là một trong những ngôi đình có giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt, được xây dựng từ thời Hùng Vương và giữ gìn nhiều di sản quý báu. Với kiến trúc hình chữ Đinh, ngôi đình bao gồm một tòa đại bái 5 gian và phần hậu cung 3 gian, dài 28m và rộng 22m.
Đình Lâu Thượng- Di tích lịch sử văn hóa nổi bật của tỉnh Phú Thọ
Được xây dựng vào thời Hậu Lê (1427-1789), Đình Lâu Thượng không chỉ nổi bật với vẻ đẹp kiến trúc, mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian qua những bức chạm tinh xảo, mô tả các tích truyện về Cao Sơn Đại Vương, Quý Minh Đại Vương và Hai Bà Trưng. Những hình ảnh như "Lưỡng long chầu nguyệt", "Quần long hội tụ" hay "Mẫu long huấn tử" không chỉ thể hiện tài nghệ điêu khắc tuyệt vời mà còn phản ánh tinh thần yêu nước, lòng tôn kính đối với các bậc tiền nhân.
Khuôn viên đình còn có Miếu Vật, nơi gắn liền với truyền thuyết Tản Viên Sơn Thánh rèn quân, càng làm tăng thêm sự linh thiêng và huyền bí của di tích. Với những giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc sắc, Đình Lâu Thượng đã được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1975.
Làng cổ Hùng Lô nằm yên bình bên bờ sông Lô thơ mộng, cách trung tâm thành phố Việt Trì chỉ khoảng 5km, là một trong những điểm đến không thể bỏ qua với những di tích lịch sử và văn hóa đặc sắc. Quần thể di tích Đình Hùng Lô (hay Đình Xốm) tọa lạc trên diện tích 5000m², gắn liền với truyền thống của trang Khả Lãm cổ xưa, hiện nay thuộc xã Hùng Lô.
Đình làng Hùng Lô được xây dựng vào thời Hậu Lê dưới triều vua Lê Hy Tông, là một bảo tàng sống của nền văn hóa nghệ thuật dân gian, nơi lưu giữ các giá trị tinh thần của cộng đồng qua các thế hệ. Khu đình bao gồm tòa Đại Đình, Phương đình, Lầu chuông, Lầu trống và nhà Tiền Tế, tất cả đều được làm từ các loại gỗ quý như Đinh, Lim, Sến, Táu, thông mật, và mít, với mái lợp ngói mũi hài truyền thống.
Những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật tinh xảo trên gỗ và gốm tại tòa Đại Đình không chỉ thể hiện tay nghề điêu luyện mà còn phản ánh vẻ đẹp văn hóa đặc trưng của thời kỳ Hậu Lê. Khi đến thăm, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc độc đáo mà còn cảm nhận được hồn cốt văn hóa dân gian vẫn còn vẹn nguyên qua từng công trình.
Khu di tích Tượng đài chiến thắng sông Lô tọa lạc trên đỉnh núi Đồn, bao trùm một diện tích rộng lớn lên đến 19.300 m², với phần tượng đài chính chiếm 2.000 m². Được xây dựng với mục tiêu tưởng niệm chiến công oanh liệt, di tích này có quy hoạch tinh xảo, với mặt bằng kè đá được xây dựng hình cánh cung vươn cao về phía trước. Đứng trên tượng đài, du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh vùng đất rộng lớn, nơi hai dòng sông Chảy và sông Lô hòa quyện vào nhau, tạo nên một cảnh quan hùng vĩ.
Tượng đài gồm hai phần: Đài và Tượng. Đài cao 26m, vững chãi như một biểu tượng của sức mạnh và niềm tự hào dân tộc, trong khi tượng tập thể cao 7m, được làm bằng bê tông cốt thép sơn màu đồng, khắc họa hình ảnh 5 chiến sĩ ưu tú, đại diện cho các lực lượng đã anh dũng chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử sông Lô. Xung quanh đài là 8 bức phù điêu sống động, mô tả các chiến thắng vĩ đại trong trận đánh sông Lô và khắc họa đậm đà hình ảnh của con người và truyền thống Đoan Hùng.
Tượng đài chiến thắng sông Lô – Bản hùng ca bất diệt
Ở giữa sườn núi Đồn là một nhà trưng bày hiện vật, tái hiện những chiến tích oai hùng của trận đánh, phục vụ cho công tác nghiên cứu và giáo dục truyền thống yêu nước, đón tiếp khách tham quan trong và ngoài nước. Sự kiện chiến thắng sông Lô, diễn ra vào ngày 24/10/1947, không chỉ đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mà còn mở ra một loạt chiến thắng lớn của quân và dân Việt Bắc. Những chiến sĩ, dân quân trong trận chiến lịch sử này đã sáng tạo chiến thuật độc đáo, như việc sử dụng "thủy lôi" chế tạo từ quả bưởi, khiến quân Pháp hoang mang và thất bại thảm hại.
Tượng đài chiến thắng sông Lô được khánh thành vào năm 1987 nhân dịp kỷ niệm 40 năm chiến thắng. Là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, ghi dấu chiến công lừng lẫy của quân và dân Phú Thọ, đồng thời là nơi giáo dục lòng yêu nước, truyền thống đấu tranh kiên cường cho các thế hệ mai sau.
Đình Thạch Khoán thờ Tản Viên Sơn Thánh - vị thần biểu tượng cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc. Đình cũng thờ ba công chúa của Vua Hùng cùng các vị thổ tù họ Đinh, những người có công giúp vua Lê Thái Tổ đánh giặc Minh.
Đình được xây dựng vào đầu thế kỷ XX mang hình chữ "Nhất", với 5 gian và hai dĩ, hướng về núi Ba Vì. Cổng đình được hoàn thành trong khoảng thời gian 1930-1940 và qua nhiều lần trùng tu, vẫn bảo tồn được những hoành phi, sắc phong quý giá. Năm 2001, đình được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
Quần thể lộc vừng tại Gò Thờ, xã Chương Xá, huyện Cẩm Khê, được công nhận là cây di sản, là điểm đến không thể bỏ qua khi đến Phú Thọ. Cách trung tâm tỉnh khoảng 40km, quần thể này tạo nên một khung cảnh huyền bí như một khu rừng rậm rạp, ẩn chứa vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ.
Đẹp ngỡ ngàng quần thể lộc vừng trăm tuổi ở Phú Thọ
Theo Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, quần thể lộc vừng có hơn 80 cây, nằm trên một quả gò rộng chỉ khoảng 500m², ở vùng đầm Láng Chương (hay còn gọi là gò Vình). Mặc dù không có tài liệu chính thức ghi chép cụ thể, nhiều người tin rằng những cây lộc vừng ở đây đã tồn tại hơn 1.000 năm, chứng kiến bao đổi thay của đất trời.
Đền Tam Giang tọa lạc bên bờ tả ngạn ngã ba sông Hồng, sông Lô và sông Đà, là một di tích lịch sử văn hóa quan trọng của Phú Thọ. Nơi đây không chỉ có đền Tam Giang mà còn là cụm di tích thống nhất, bao gồm đền Mẫu, chùa Đại Bi và tượng đài Chiêu Văn Vương.
Cụm di tích Đền Tam Giang chùa Đại Bi Phú Thọ - Chốn linh thiêng nơi 3 con sông gặp nhau
Đền thờ ba vị thần: Thổ Lệnh Cao quan Bạch Hạc Đại Vương, Thánh Mẫu Quách A Nương, và Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật. Kiến trúc của đền được xây dựng theo lối Bắc Bộ với mái cong, trang trí tỉ mỉ và sang trọng. Điểm đặc biệt của đền là các hiện vật lịch sử, trong đó có chuông đồng cổ và dấu chân thần Thổ Lệnh, thu hút hàng nghìn du khách đến tham quan mỗi năm.
>> Xem thêm: Đi du lịch tại Phú Thọ thì mua gì về làm quà?
Miếu Lãi Lèn nằm ở xã Kim Đức, huyện Phù Ninh, Phú Thọ, là ngôi miếu cổ gắn liền với sự hình thành và phát triển của điệu hát Xoan. Theo truyền thuyết, miếu được lập để tưởng nhớ công ơn Vua Hùng truyền dạy hát Xoan cho trẻ em làng Kim Đức.
Miếu Lãi Lèn - Di tích gốc phát tích di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan Phú Thọ
Miếu có kiến trúc truyền thống với mái cong và chạm khắc tứ linh. Nơi đây không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là trung tâm tín ngưỡng thờ Tam vị Thánh Vương và bảo tồn văn hóa Hùng Vương. Miếu Lãi Lèn là nơi thu hút du khách đến tham gia lễ hội hàng năm và tìm hiểu về di sản văn hóa đặc sắc của vùng đất Tổ.
Đền Tiên là nơi thờ Thủy Tổ Quốc Mẫu - người mẹ sinh thành Lạc Long Quân và bà nội các Vua Hùng. Ngôi đền cổ kính này không chỉ là nơi ghi dấu truyền thuyết về Hoàng hậu của Vua Kinh Dương Vương, mà còn là điểm đến tâm linh quan trọng trong hành trình trở về cội nguồn dân tộc. Được xây dựng tại ngã ba sông Hồng, Lô và Đà, đền Tiên tựa lưng vào núi, phía trước là nơi tụ thủy, mang đậm linh khí của đất trời.
Kiến trúc đền Tiên nổi bật với lối xây dựng theo hình chữ "Đinh", mái ngói mũi hài với những họa tiết rồng chầu trống đồng, tạo nên vẻ đẹp cổ kính nhưng không kém phần tinh tế. Đi vào bên trong, du khách sẽ cảm nhận được không gian trang nghiêm, với các hoa văn trống đồng, hoành phi, câu đối và các tượng thờ thể hiện khí phách của thời Hùng Vương.
Đặc biệt, bức phù điêu phía sau tượng thờ Quốc Mẫu khắc họa cảnh làng quê Việt, mang lại cảm giác bình yên và đậm đà bản sắc dân tộc. Lễ hội đền Tiên diễn ra vào ngày sinh và ngày hóa của Quốc Mẫu, thu hút nhiều du khách và tín đồ về tham dự, tưởng nhớ công ơn của Người.
Vườn Quốc gia Xuân Sơn nằm tại huyện Tân Sơn, Phú Thọ, là một khu sinh thái độc đáo với địa hình núi đá vôi đặc trưng. Với diện tích hơn 15.000 ha, đây là một trong những khu bảo tồn quan trọng nhất của Việt Nam, được mệnh danh là "lá phổi xanh" của vùng đất Tổ.
Với hệ sinh thái rừng nguyên sinh phong phú, nơi đây sở hữu một sự đa dạng sinh học ấn tượng, bao gồm 365 loài động vật. Trong đó, có nhiều loài quý hiếm như gấu, hổ và vượn, cùng với 726 loài thực vật, trong đó nhiều loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam và Thế giới.
Vườn quốc gia Xuân Sơn – điểm du lịch xanh không thể bỏ qua khi tới Phú Thọ
Vườn Quốc gia Xuân Sơn không chỉ nổi bật với sự phong phú của động thực vật mà còn sở hữu những cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp. Ba đỉnh núi cao trên 1.000m, như núi Voi, núi Ten và núi Cẩn, được bao quanh bởi hàng trăm hang động kỳ bí và những thác nước hùng vĩ. Các con suối như suối Lấp và suối Thang cùng những thác nước cao trên 50m tạo nên một khung cảnh vừa hoang sơ, vừa thơ mộng, hòa quyện hoàn hảo với màu xanh của rừng già.
Không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, Xuân Sơn còn là nơi sinh sống của các dân tộc thiểu số giữ gìn được bản sắc văn hóa đặc trưng như trang phục truyền thống, lễ hội và các nghề thủ công truyền thống như đan lát, thêu thổ cẩm, dệt vải. Những nét đẹp văn hóa này góp phần làm nên vẻ đẹp riêng biệt, khiến Xuân Sơn trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên và văn hóa.
Đền Du Yến hay còn gọi là Đền Mẫu, tọa lạc tại khu Bổng Châu Thượng, nay thuộc khu 2, xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là di tích kiến trúc - nghệ thuật quốc gia vào năm 1993, đền Du Yến là một công trình lịch sử, gắn liền với truyền thuyết về Ngọc Loan công chúa - một nữ tướng tài ba đã giúp Hai Bà Trưng đánh đuổi quân xâm lược.
Đền nằm trên đồi Bạch Hổ, cao khoảng hai chục mét so với mặt ruộng, với thế đất tựa chiếc yên ngựa, nối với gò Sơn Ngọc. Phía trước đền là dòng sông Hồng rộng lớn, phía sau là khu đất bao quanh hồ sen, với các đồi Bá Nang và Phượng Hoàng tạo thành thế tả thanh long, hữu bạch hổ, theo quan niệm phong thủy, đây là thế đất cát lợi dành cho các bậc đế vương.
Theo truyền thuyết, ngôi đền có từ đầu thế kỷ I, ban đầu chỉ là một miếu thờ đơn sơ, nhưng qua thời gian, đã được xây dựng và trùng tu thành một công trình khang trang với tòa tiền tế 5 gian, tòa hậu cung 3 gian như hiện nay. Trong đền hiện còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như các pho tượng gỗ tạc tinh xảo, ngai thờ, kiệu bát cống, đồ chấp kích, bát bửu, thể hiện giá trị nghệ thuật và văn hóa truyền thống của dân tộc.
Đền Hùng nằm tại Phú Thọ, là một trong những điểm du lịch văn hóa nổi bật, thu hút du khách trong và ngoài nước, đặc biệt vào ngày Giỗ tổ Hùng Vương (mùng 10 tháng 3 Âm lịch). Nơi đây thờ các vua Hùng, những vị tổ tiên có công dựng nước và là nơi hành hương của những người con đất Việt.
Đền Hùng - Chốn linh nghiêm nguồn cội của dân tộc
Khu di tích với địa thế hùng vĩ, có 4 đền, 1 chùa và 1 lăng, bao quanh là cảnh thiên nhiên tươi đẹp. Đền Hùng không chỉ là di sản văn hóa quan trọng mà còn là minh chứng cho truyền thống lịch sử lâu đời của dân tộc Việt Nam.
Các di tích lịch sử tại Phú Thọ không chỉ là những địa danh thiêng liêng mà còn là những minh chứng sống động cho nền văn hóa, lịch sử của dân tộc Việt Nam. Từ Đền Hùng đến các di tích khác, mỗi điểm đến đều mang trong mình giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt. Hy vọng bài viết này sẽ là nguồn cảm hứng và cẩm nang hữu ích cho bạn trong hành trình khám phá vùng đất tổ Phú Thọ đầy tự hào và ý nghĩa.
Đền Hùng là nơi thờ cúng 18 đời vua Hùng Vương và tôn thất của nhà vua, những người đã có công dựng nước, được xem là Tổ tiên của dân tộc Việt Nam. Xưa kia vùng đất này là kinh đô của nước Văn Lang, được bao bọc bởi hai dòng sông và những dãy núi non trùng điệp. Chính địa thế đó đã khiến nơi đây có nhiều sông ngòi, ao hồ, núi đồi và phù sa màu mỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho con người định canh định cư, đồng thời cũng dễ dàng phòng thủ, hoặc rút lui trong trường hợp xảy ra xung đột. Theo các tài liệu khoa học, quần thể Đền Hùng bắt đầu được xây dựng trên núi Hùng từ thời vua Đinh Tiên Hoàng (năm 968 – 979). Sau đó, đến khoảng thế kỷ XV, dưới thời Hậu Lê, toàn bộ khu di tích được xây dựng hoàn chỉnh theo quy mô như hiện nay. Đền Hùng có tổng diện tích 845 ha với 4 ngôi đền, 1 ngôi chùa, 1 lăng cùng nhiều hạng mục kiến trúc khác, phân bố từ chân núi lên đến đỉnh núi, hài hòa với tổng thể cảnh quan hùng vĩ. Qua thời gian, nhiều di tích trong quần thể Đền Hùng đã được tôn tạo và xây dựng bổ sung nhưng vẫn giữ được nét cổ kính, nghiêm trang. Suốt hàng ngàn năm qua, Đền Hùng Phú Thọ là biểu tượng linh nghiêm, tôn kính, gắn liền với đời sống văn hóa tín ngưỡng của dân tộc. Lễ Giỗ tổ Hùng Vương được tổ chức vào mùng 10 tháng 3 Âm lịch hàng năm đã đi vào tiềm thức mỗi người Việt Nam với câu ca dao “Dù ai đi ngược về xuôi – Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba”. Hàng năm đến ngày này, hàng triệu người Việt Nam thuộc các thế hệ “con Rồng cháu Tiên” lại nô nức về với đất Tổ để dâng hương tại Đền Hùng nhằm bày tỏ lòng thành kính tri ân đến Tổ tiên, nhớ về cội nguồn dân tộc và cầu mong bình an, sức khỏe cùng những điều tốt đẹp. Với giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc biệt, Đền Hùng được xếp hạng là khu di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 1272/QĐ-TTg, ngày 12/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ. Có thể nói, Đền Hùng là nơi hội tụ những giá trị văn hóa tâm linh sâu sắc của cộng đồng dân tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử. Điều này thể hiện hết sức cụ thể, sinh động thông qua tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và lễ hội Đền Hùng. Lễ hội Đền Hùng là lễ hội lớn ở Việt Nam mang tầm vóc quốc gia, thu hút sự quan tâm của tất cả những người Việt Nam chảy trong mình dòng máu “con Rồng cháu Tiên”, dù đang sống trong nước hay ở nước ngoài. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương từ năm 2012 chính thức được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại nhờ những giá trị độc đáo và riêng biệt. Đây là dấu mốc quan trọng và vinh dự to lớn không chỉ với người dân đất Tổ mà còn với cả dân tộc.
Phú Thọ 3624 lượt xem
Tháng 2 đến tháng 4
Từ xa xưa, thờ Mẫu đã trở thành nét đẹp tiêu biểu trong văn hóa của người Việt. Nhiều nhà sử học cho rằng, mỹ tục này xuất phát từ mảnh đất Hiền Lương (huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ), nơi có đền thờ Tổ Mẫu Âu Cơ. Dưới tán lá sum suê của cây đa cổ thụ, không biết bao nhiêu thế hệ con cháu Lạc Hồng đã từng dâng hương tỏ lòng thành kính với mẹ Âu Cơ và kể cho nhau nghe truyền thuyết về người mẹ vĩ đại của dân tộc. Tục truyền rằng, ngày nàng Âu Cơ chào đời ở động Lăng Xương (nay thuộc huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ) có mây lành che chở, hương thơm tỏa ngát khắp không gian. Lớn lên, nàng xinh đẹp, thông minh hơn người, chăm đọc chữ, giỏi đàn sáo, lại tinh thông âm luật. Sau khi kết duyên với Lạc Long Quân – con trai của Kinh Dương Vương, nàng Âu Cơ sinh hạ một bọc trứng, nở thành một trăm người con. Một ngày, thấy các con đã lớn khôn, Lạc Long Quân nói với mẹ Âu Cơ: “Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, tuy khí âm dương hợp lại mà thành trăm con, nhưng chung hợp thật khó vì dòng giống bất đồng”. Nói xong, Lạc Long Quân dẫn 50 con xuống biển. Mẹ Âu Cơ đưa 50 con lên non, đi đến đâu cũng thu phục nhân tâm, khai phá rừng hoang. Một ngày, đi qua Hiền Lương, nơi có núi cao, đồng rộng, sông dài, Mẹ liền cho khai hoang, dạy dân cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải. Khi trang ấp đã tươi đẹp, Mẹ vội vã đi đến vùng đất mới. Sau này, mẹ Âu Cơ trở về Hiền Lương, gắn bó suốt phần đời còn lại với nơi này. Ngày 25 tháng chạp năm Nhâm Thân, mẹ Âu Cơ bay về trời, để lại dưới gốc đa dải yếm lụa. Ở đó, nhân dân đã dựng lên ngôi miếu thờ phụng, đời đời tưởng nhớ Quốc Mẫu. Đền thờ Tổ Mẫu Âu Cơ chính thức được xây dựng dưới triều vua Lê Thánh Tông (1442 – 1497). Thần tích của đền ghi lại rằng, ngôi đền nằm ẩn dưới gốc đa cổ thụ, mặt quay về hướng chính nam, bên tả có giếng Loan, bên hữu có giếng Phượng, phía trước có núi Giác đẹp như một án thư, sau lưng sông Hồng uốn khúc như rồng thiêng bao bọc. Trải qua hơn năm thế kỷ, đền Mẫu xuống cấp nghiêm trọng. Năm 1998, Đảng bộ và nhân dân Hiền Lương tiến hành trùng tu ngôi đền. Ngôi đền không rộng lớn, đồ sộ nhưng lại được đánh giá cao về mặt nghệ thuật. Khách tham quan có thể tìm thấy ở đây nhiều di vật như tượng Tổ Mẫu Âu Cơ, tượng Đức Ông Đột Ngột Cao Sơn hay các bức chạm tinh tế trên cửa võng, xà ngang, diềm chung quanh cửa thượng cung. Hiện nay, đền chính có bố cục theo kiểu chữ Đinh với ba gian hậu cung và năm gian đại bái. Đền thờ Mẫu Âu Cơ kết hợp với chùa Linh Phúc tạo thành một quần thể di tích có sức hút đặc biệt với du khách thập phương. Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Trưởng Ban Quản lý Khu di tích Đền Mẫu Âu Cơ cho biết: “Được sự đồng ý của chính quyền, chúng tôi đang nhanh chóng khôi phục đình thờ Đức Ông Đột Ngột Cao Sơn (người con thứ hai của Mẫu) nằm cách đền Mẫu 500m về phía đông để đáp ứng nhu cầu tham quan, tín ngưỡng của nhân dân”.
Phú Thọ 2170 lượt xem
Tháng 2 đến tháng 5
Cách Đền Mẫu Âu Cơ 8km, điểm du lịch Ao Giời - Suối Tiên nằm trên núi Nả thuộc xã Quân Khê, huyện Hạ Hoà. Đây là điểm du lịch với vẻ đẹp hoang sơ, có không khí trong lành, mát mẻ, thích hợp với những du khách ưa khám phá. Theo truyền thuyết, sáng ngày 7 tháng giêng, Mẹ Âu Cơ đã đi về hướng Tây lên núi Nỏ, sau này gọi là núi Nả gặp một khe đá, Mẹ đi ngược theo triền đá gặp một bầy tiên nữ đem xiêm váy xuống cho Mẹ thay và đón Mẹ về trời theo lệnh của Ngọc Hoàng. Dòng nước Mẹ tắm chảy xuống chân núi, tạo thành một con suối, người đời sau gọi là Ao Giời- Suối tiên và ai được tắm ở Ao Giời - Suối Tiên trong 3 năm sẽ có làn da trắng mịn như ngọc, khuôn mặt sáng đẹp như trăng rằm. Đường tới Ao Giời - Suối Tiên hai bên có rất nhiều đỉnh núi lớn, nhỏ trong đó núi Nả cao vượt lên so với những ngọn núi xung quanh. Du khách tới thăm quan có thể đi theo 2 ngả chính để đi thăm Ao Giời, Giếng Bụt, Vực Xanh, Động Tiên, động Không đáy, Thác Bàn cờ, Cánh Tiên. Suối Tiên bắt nguồn từ trên núi Nả, chảy qua các khe đá như dải lụa trắng bạc, vắt ngang sườn núi, nổi bật giữa màu xanh mượt mà của núi rừng xen lẫn màu xanh của mây trời, tạo nên khung cảnh vừa thơ mộng vừa gần gũi. Nước chảy từ trên núi Nả qua nhiều tầng thác xuống dòng suối trong vắt. Lòng suối dày kín lớp sỏi đá và cát vàng làm cho nước suối được thanh lọc tinh khiết, trong vắt, lấp lánh ánh mặt trời phản chiếu. Đầu nguồn của con suối có Giếng Tiên, từ đáy giếng, dòng nước phun lên mát lạnh, ngọt ngào tạo thành Suối Tiên. Suối Tiên quanh co chảy qua nhiều tầng, bậc tạo nên nhiều thác nước thẳng đứng. Suốt chiều dài con suối có rất nhiều thác nước, một số thác cao 20m, ngày đêm tung bọt trắng xóa, trong đó có thác Bàn Cờ, Cánh Tiên là những thác đẹp nhất. Hai bên suối được phủ một màu xanh dày đặc của các loài cây nhiệt đới, chen chúc nhau tầng tầng, lớp lớp. Khung cảnh hoang sơ, không khí trong lành tạo nên hệ động thực vật phong phú ở Ao Giời, Suối Tiên. Dưới chân các thác nước cao là những phiến đá khổng lồ, trải qua thời gian dài bị xói mòn, đã thành những chiếc ao nhỏ mà đáy ao là cả một phiến đá, làm nên vẻ đẹp riêng có ở nơi đây. Ao Giời - Suối Tiên còn nguyên dạng hoang sơ, có tiềm năng du lịch dồi dào, có thể phát triển các loại hình leo núi, cắm trại, nghỉ dưỡng và nghiên cứu khoa học bởi hệ thực vật ở đây rất đa dạng và phong phú. Hiện nay, đường vào điểm du kịch này đã được trải nhựa, thuận tiện cho du khách có những trải nghiệm thú vị tại nơi đây.
Phú Thọ 2416 lượt xem
Tháng 3 đến tháng 11
Theo kinh nghiệm du lịch vườn quốc gia Xuân Sơn, đi du lịch ở đây vào thời gian nào cũng hợp lý bởi mỗi mùa có mỗi vẻ đẹp khác nhau. Vào mùa khô, con đường dễ đi, có thể hạn chế được nhiều rủi ro hơn, phong cảnh tươi mát hơn và thuận lợi cho việc đi chơi hơn. Nhưng vào mùa mưa, mặc dù đường vào vườn quốc gia Xuân Sơn có thể hơi khó đi nhưng du khách sẽ được chiêm ngưỡng dòng thác chảy rì rào, kì vĩ và mạnh mẽ hiếm hoi. Tùy vào nhu cầu sử dụng của mỗi người mà lượng đồ dùng mang theo có thể nhiều ít khác nhau. Vì ở gần điểm du lịch này không có nhiều quán tạp hóa hay nơi cung cấp dịch vụ tiêu dùng nên du khách phải chủ động mang theo áo quần, vật dụng cá nhân, đồ ăn(bánh kẹo, mì tôm, sữa…), giày dép..vv… Nếu cẩn thận hơn hãy mang theo sạc pin dự phòng của điện thoại hoặc máy ảnh. Khi đến Vường quốc gia Xuân Sơn, Đầu tiên, chúng ta phải kể đến: Hang Na, Hang Lạng, Hang Lun, hang Thiên Nga, hang Thổ Thần với nhiều cảnh đẹp hoang dã, mát mẻ, gần gũi với con người nhưng không kém phần kì ảo, huyền bí. Tiếp đó là thăm các bản làng ở vườn quốc gia Xuân Sơn để tìm hiểu văn hóa, cuộc sống nguyên sơ, dung dị, những tập tục độc đáo của người dân nơi đây. Cùng họ trải nghiệm những công việc hằng ngày như đan lát đồ dùng, dệt thổ cẩm hay ủ men nấu rượu, đánh bắt cá ở những con suối gần bản..vv…đảm bảo những hoạt động này sẽ không kém phần hấp dẫn, thú vị. Sau đó, bạn hãy dạo quanh chợ một vòng, trong chợ bày bán nhiều mặt hàng của người dân tộc để bạn có thể tha hồ lựa chọn những đồ vật ý nghĩa làm quà cho bạn bè, người thân hoặc sử dụng vào nhu cầu của mình. Nếu đi về trong ngày thì bạn có thể chủ động ăn uống, tự mang theo đồ ăn nhanh. Nếu không, bạn phải di chuyển đến thị trấn Tân Sơn hoặc TP Việt Trì để thưởng thức những món ăn ngon ở Phú Thọ. Một số món ăn có thể gợi ý đó là: Thịt chua Phú Thọ, thịt chó Phú Thọ, canh rau sắn hầm chân giò…vv…. Giá cả ở các quán ăn hay nhà hàng ở Phú Thọ đều rất bình dân, tuyệt đối không có tình trạng chặt chém để thu lợi.
Phú Thọ 2072 lượt xem
Tháng 3 đến tháng 8
Đồi chè Long Cốc hay ốc đảo chè Long Cốc là một địa điểm du lịch nằm ở xã Long Cốc, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ. Cách Hà Nội chừng 125 km, Long Cốc là tập hợp của hàng trăm quả đồi bát úp nằm nối tiếp nhau. Diện tích đồi chè lên đến 677 ha, phần diện tích chè có thể thu hoạch là 610 ha. Là điểm tham quan, du lịch mới của tỉnh Phú Thọ, nơi đây thu hút du khách bằng quang cảnh nên thơ, đẹp như tranh vẽ. Không chỉ được ngắm nhìn những đồi chè xanh mướt trải dài, uốn lượn, du khách đến Long Cốc còn có cơ hội tìm hiểu về những giống chè chất lượng cao như LDP1, LDP2, PH1, PH8… Ngoài ra, đây cũng là dịp tuyệt vời để bạn thưởng thức các loại chè Shan Tuyết và chè Bát Tiên đặc sản. Với thắng cảnh trời ban và khí hậu ôn hoà, Long Cốc là điểm đến mà bạn có thể ghé thăm vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Thời điểm lý tưởng nhất để đi du lịch đồi chè Long Cốc là từ tháng 3 – tháng 12 hàng năm. Lúc này, chè lên xanh mát phủ kín cả ngọn đồi, tạo thành những tấm thảm xanh đầy sức sống. Từ tháng 12 trở đi là thời gian “ngủ đông” của chè, đồi chè trở nên đa dạng đường nét và hình khối, kích thích trí tưởng tượng của người nhìn. Nếu muốn có những bức ảnh đẹp, du khách nên đến đây vào buổi sáng sớm, đẹp nhất khoảng đầu hè. Bấy giờ, toàn bộ không gian sẽ chìm trong màn sương mờ ảo, len lỏi chút nắng nhẹ đầu ngày. Trong không khí ấy, vạn vật xung quanh bỗng nhiên đẹp và bình yên đến lạ. Được mệnh danh là “Vịnh Hạ Long của vùng trung du”, Long Cốc là một trong những đồi chè đẹp nhất ở Việt Nam. Sở hữu vô vàn tiềm năng để phát triển du lịch, nơi đây không thiếu những trải nghiệm thú vị chờ bạn khám phá. Đồi chè bát úp Long Cốc có tổng diện tích hơn 600 ha, đặc trưng bởi cảnh quan xanh mướt, đẹp như tranh vẽ. Các quả đồi nhấp nhô, chạy dài nối tiếp nhau đến tận chân trời, hệt như những chiếc bát khổng lồ úp ngược. Điểm xuyết trên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ ấy là hình ảnh của những công nhân hái chè, lưng đeo gùi tre, đầu đội nón lá, đẹp đến nao lòng. Đẹp nhất ở đồi chè Long Cốc Phú Thọ là đồi chè Đội 3 và Đội 5. Đây là 2 đồi chè nằm ở vị trí cao nhất trong hệ thống đồi ở Long Cốc. Từ đây, bạn có thể phóng tầm mắt ra xa, ngắm nhìn toàn bộ cảnh quan đồi chè tươi tốt. Mỗi đợt giao mùa từ thu sang đông, sương mù lại bao phủ dày đặc khắp ngọn đồi, tạo thành khung cảnh nên thơ, huyền hoặc. Đến lúc lập đông, mây trời ùa về hoà quyện cùng sương che kín lối đi, ấn tượng vô cùng. Sắc xanh trải dài của ốc đảo chè Long Cốc là background check – in siêu xinh dành cho các tín đồ “sống ảo”. Bình minh là thời điểm lý tưởng nhất để bạn chụp hình đồi chè. Lúc này, đồi chè còn ngủ vùi dưới màn sương, sương sớm đọng lại trên lá, tạo nên một cảnh sắc như mơ như thực, đẹp tựa chốn bồng lai tiên cảnh. Một trong những trải nghiệm thú vị nhất khi đến với thủ phủ chè xanh Long Cốc là thưởng thức các món ăn đặc sản nơi đây. Ghé thăm mảnh đất này, du khách nhất định phải thử qua list món ăn sau: Thịt chua Thanh Sơn, Bánh tai, Trám om cá, Xáo chuối,... và nhiều món ngon khác.
Phú Thọ 2156 lượt xem
Từ tháng 3 đến tháng 12
Được Mẹ thiên nhiên ưu ái, Khoáng nóng Thanh Thủy sở hữu mạch nước ngầm với nhiệt độ dao động từ 45 đến 60 độ C quanh năm. Trong những năm gần đây, Khoáng nóng Thanh Thủy là địa điểm du lịch Phú Thọ thu hút sự chú ý của đông đảo mọi người, đặc biệt các bạn quan tâm về vấn đề sức khỏe. Là nguồn suối nước nóng đầu tiên tại khu vực miền Bắc có giàu hàm lượng Radon có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, không quá ngạc nhiên khi đây là địa điểm tham quan có lượng lớn người ghé đến mỗi năm. Đặc biệt, ngày nay, trong khuôn viên khu du lịch còn được thiết kế thêm nhiều khu vực, tiện nghi giải trí như bể bơi, nhà hàng để mọi người có thêm nhiều lựa chọn. Dòng nước khoáng nóng Thanh Thủy là kết quả của quá trình kiến tạo địa chất. Nhiệt độ của nước luôn nóng từ 45 đến 60 độ C ấm áp quanh năm, kể cả vào những ngày mùa mưa. Những dưỡng chất trong nước có công dụng làm đẹp, điều trị các bệnh về da, tốt cho tim mạch cũng như tăng khả năng miễn dịch. Đến đây, bạn có thể thư thái ngâm mình trong làn nước khoáng nóng Thanh Thủy để lưu thông khí huyết, giải tỏa căng thẳng sau những tháng ngày bộn bề công việc. Trong khuôn viên khu du lịch có cả phòng xông hơi, khu vực tắm bùn, tắm sục và bể bơi để mọi người thỏa thích lựa chọn. Bên cạnh tắm suối khoáng nóng Thanh Thủy, thì khi đến đây, bạn còn có cơ hội thưởng thức hàng loạt đặc sản của vùng đất tổ Phú Thọ. Nhà hàng của khu du lịch được thiết kế theo phong cách nhà sàn, nằm ngay bên hồ nước nên luôn mát mẻ, thoáng đãng. Thực đơn của nhà hàng rất đa dạng, chủ yếu là những món đặc sản địa phương, như cá ngạnh sông Đà, cá lăng, cá chép, lợn rừng, gà đồi và dê núi, v.v. Các món ăn được nêm nếm chuẩn vị địa phương, lại được chế biến từ nguyên liệu tươi ngon, hứa hẹn mang đến cho bạn giây phút thưởng thức ẩm thực đáng nhớ. Nhằm đem đến những giây phút thư giãn đáng nhớ cho mọi người, thì khu du lịch khoáng nóng Thanh Thủy còn bố trí sân tennis, phòng karaoke, câu cá, xe đạp và đốt lửa trại. Chắc chắn rằng chuyến đi về với vùng đất tổ Phú Thọ của bạn sẽ thêm phần đáng nhớ, đặc sắc hơn bao giờ hết.
Phú Thọ 2298 lượt xem
Từ tháng 1 đến tháng 12
Nằm tại ngôi làng cổ Hùng Lô với niên đại hơn 300 năm tuổi, đình Hùng Lô từ lâu đã đi vào tâm thức của người dân Việt Nam với những phong tục, tập quán gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Làng cổ Hùng lô (xã Hùng Lô, tỉnh Phú Thọ) nằm bên bờ sông Lô thơ mộng, cách trung tâm Thành phố Việt Trì khoảng 5km. Quần thể di tích lịch sử văn hóa Đình Hùng Lô được xây dựng trên diện tích đất rộng 5000m2. Tương truyền, vào đời Lê Hy Tông (1967), người dân nơi đây đã dựng miếu để thờ phụng Vua Hùng đời thứ 18, hướng về núi Nghĩa Lĩnh, nơi đóng đô của Hùng Vương. Đình cổ Hùng Lô là quần thể di tích lịch sử văn hóa được xây trên dải đất rộng, gồm nhiều hạng mục công trình như: tòa Đại đình, Phương Đình, Lầu Chuông, Lầu Trống, Nhà tiền tế... Tất cả đều được xây dựng bằng những loại gỗ quý hiếm như đinh, lim, sến, táu... Tòa Đại đình được cấu trúc theo kiến trúc truyền thống ba gian, hai chái; cả ba gian đều có bàn thờ. Các gian tiền tế được xây theo cấu trúc năm gian, hai chái. Hai bên đình là nhà thờ Phật và bệ thờ Thần Nông. Khu sân đình được bài trí thoáng rộng với hòn non bộ, cây si, cây đa rủ bóng. Nơi đây cũng còn lưu giữ được hệ thống các đồ thờ tự phục vụ cho nghi lễ thờ cúng đầy đủ nhất; đặc biệt là hệ thống câu đối cổ rất phong phú với 43 câu đối ca ngợi cảnh trí quê hương và công đức vua Hùng. Phần lớn những đồ thờ cổ đều có niên đại trên 300 năm, tiêu biểu là 5 cỗ kiệu sơn son thiếp vàng, những khí tự lễ hội. Một điểm đặc sắc đáng lưu ý nữa, đình Hùng Lô rất nổi tiếng về truyền thống trong lễ hội rước kiệu Đền Hùng từ xưa đến nay. Năm Mậu Ngọ (1918), đình Hùng Lô đã được thưởng “Kỷ niệm Hùng Vương đệ nhất hội”; hiện nay, biển thưởng này vẫn được trang trọng lưu giữ trong đình. Vào dịp lễ hội Đền Hùng hằng năm, đến đình Hùng Lô, du khách sẽ được hòa mình trong lễ rước kiệu quy mô rất hoành tráng của trên 200 nam trung, đi đến đâu náo động cả một vùng đến đó. Cuộc rước sẽ đi từ đình làng đến Đền Hùng; trở về từ Đền Hùng, các lễ tế tại đình làng mới được tiến hành, sau cùng là thụ lễ tại nhà Yến lão. Nguồn: Trung Tâm Thông Tin Xúc Tiến Du Lịch Phú Thọ
Phú Thọ 2100 lượt xem
Tượng đài chiến thắng Sông Lô tọa lạc trên núi Đồn thuộc xã Chí Đám, huyện Đoan Hùng. Phía dưới chân núi, hai dòng sông Lô - sông Chảy hợp lưu tại đây, tạo nên một vùng địa thế non nước hữu tình, đất đai trù phú. Đứng ở khu vực tượng đài, phóng tầm mắt ra xa sẽ thấy bát ngát dòng sông xanh, san sát những mái nhà, chòm xóm. Tượng đài chiến thắng Sông Lô được xây dựng từ năm 1987 với tổng diện tích quy hoạch lên tới 2.537 m2; bao gồm hai phần: tượng và đài. Hai bên tượng đài là hai biểu tượng thân tàu và những đợt sóng vút cao nhằm thể hiện hình tượng lịch sử: Con tàu chiến thắng chở sức mạnh tổng hợp của dân tộc Việt Nam đang rẽ sóng ra khơi theo dòng chảy của lịch sử. Đài cao 26m bên cạnh nhóm tượng cao 7m được làm bằng chất liệu bê tông, cốt thép, bên ngoài sơn màu giả đồng. Đài chiến thắng mang hình tượng ngọn lửa, tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và sự tồn tại trường tồn của chiến thắng sông Lô; thân đài được thiết kế góc cạnh đồ sộ và được ốp đá ghép khít với nhau. Trên 4 mặt xung quanh của đài tưởng niệm có trang trí 8 bức phù điêu bằng gốm miêu tả chiến thắng Sông Lô và khái quát một số nét đặc trưng trong đời sống của con người vùng đất Đoan Hùng. Mỗi bức phù điêu kể trên đều là một tác phẩm nghệ thuật được điêu khắc tinh tế, công phu. Nhóm tượng chiến thắng sát ngay chân đài, mặt tượng hướng về dòng sông Lô trong xanh gồm 5 nhân vật tiêu biểu cho các thành phần, lực lượng đã anh dùng tham gia chiến đấu làm nên chiến thắng Sông Lô. Mỗi pho tượng lại được khắc họa dáng đứng và có thần thái khác nhau; có pho tượng chiến sĩ trong tư thế hiên ngang giơ cao khẩu súng, trên mình mặc áo trấn thủ, sau lưng vác bao gạo, chân đi dép cao su; có pho tượng người chiến sĩ hai tay nắm chắc khẩu súng trường trong tư thế sẵn sàng chiến đấu; pho tượng ở giữa là hình ảnh một nữ du kích người dân tộc, đầu chít khăn, tay cầm gậy, tầm mắt nhìn ra xa sẵn sàng chiến đấu; cũng có pho tượng người chiến sĩ đứng bên khẩu pháo, giơ cao mũ vẫy chào, áo phanh trần bay trong gió để lộ lồng ngực trần khoẻ mạnh tràn đầy sức sống… Những pho tượng kể trên đã khắc hoạ sinh động dáng hình lịch sử của những con người đã làm nên chiến thắng Sông Lô, mang hơi thở của những năm tháng chiến đấu hào hùng truyền lưu lại cho hậu thế một cách trọn vẹn, chân thực. Bao nhiêu năm đã trôi qua, những thế hệ người dân sinh ra và lớn lên, gắn bó với mảnh đất oai hùng này đều mang trong mình một niềm tự hào to lớn mỗi khi nhắc tới chiến thắng vang dội của cha ông xưa kia. Trong ánh mắt của họ, tượng đài chiến thắng Sông Lô không chỉ là công trình vinh danh và ca ngợi chiến thắng Sông Lô mà còn là minh chứng cho sự kiên cường của cha ông đã hy sinh thân mình để bảo vệ Tổ quốc. Tượng đài chiến thắng Sông Lô được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ngày 27 tháng 9 năm 1997; Nguồn: Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Phú Thọ
Phú Thọ 2076 lượt xem
Đền Du Yến, xã Chí Tiên tọa lạc nơi miền đất địa linh trên đồi cao, cây cối um tùm xanh tốt; dưới chân là hồ nước trong xanh quanh năm. Đền hướng ra sông Thao đêm ngày êm đềm bồi đắp phù sa. Dải đê dài này chính là đường tỉnh lộ, là huyết mạch giao thông quan trọng của huyện Thanh Ba. Năm 1993, đền Du Yến được Nhà nước công nhận là Khu di tích lịch sử cấp quốc gia. Năm 2003, đền Du Yến được trùng tu lại bao gồm tòa tiền tế 5 gian, hậu cung 3 gian như hiện nay. Trong đền còn giữ được nhiều hiện vật quý như: Ngai thờ, kiệu bát cống, đồ chấp kích, bát bửu, bản thẻ đồng, ghi chữ nôm ở hai mặt ... Các pho tượng đều được tạc bằng chất liệu gỗ. Ngoài các sắc phong của các triều đại Đinh, Lý, Trần, Lê, đây là ngôi đền duy nhất giữ được gia phả ghi lại hai nghìn năm phát triển của một dòng tộc trên đất Thanh Ba. Theo Ngọc Phả truyền lại xưa kia ở vùng Thao Giang, tại trang Bổng Châu nay là thôn Tiên Châu, xã Chí Tiên, huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ có một gia đình họ Nguyễn sống hiền từ phúc hậu và chịu khó làm ăn nên có uy tín lớn trong vùng. Nhờ phúc trời phù hộ, ông bà đã sinh hạ được một người con gái đặt tên là Hạnh Nương. Ngay từ nhỏ Hạnh Nương đã luôn được cha mẹ chăm sóc chu đáo nuôi dạy nên người. Bà là người con gái thông minh kỳ lạ, nhan sắc tuyệt trần, tính tình hiền dịu nết na, ham học văn chương, say mê võ nghệ. Trai tài trong làng nhiều người ướm hỏi nhưng bà đều từ chối không muốn vương bụi trần để giữ mình trong sạch. Bà đã dựng cờ tụ nghĩa, ngày đêm luyện tập cung kiếm, xa gần nức tiếng gọi là nữ thần giáng thế. Bấy giờ vào những năm 40 sau công nguyên, giặc Đông Hán đứng đầu là Thái thú Tô Định ngang nhiên bạo ngược đem quân sang chiếm nước ta. Khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa ở Mê Linh, bà đã chọn 92 nghĩa binh từ trang Bổng Châu về cùng với Hai Bà Trưng. Thấy Hạnh Nương thông minh tài sắc văn võ song toàn, lại cầm quân đánh đâu thắng đấy nên Hai Bà Trưng đã tặng phong cho bà là Ngọc Loan công chúa và phong chức là Trưởng lĩnh Tiền quân. Sau khi đánh tan giặc Tô Định, nữ tướng Nguyễn Thị Hạnh trở về thăm quê hương, chính tại nơi đây bà đã mở yến tiệc khao quân, ban thưởng cho dân làng. Hội mừng công được mở trên một mỏm đất hình con hổ trắng đang nằm uống nước bên bờ sông Thao. Nơi đây về sau dân làng lập đền thờ gọi là hành cung Du Yến (ngày nay là đền Du Yến xã Chí Tiên). Từ đó, cứ vào dịp rằm tháng Giêng hàng năm dân làng lại mở hội cầu tế để tưởng nhớ đến công ơn của bà và cầu xin mưa thuận gió hoà nhà nhà được ấm no hạnh phúc. Lễ hội đền Du Yến là một trong những sự kiện văn hóa tiêu biểu của Thanh Ba, mỗi năm thu hút hàng chục ngàn du khách trong và ngoài nước. Lễ hội được mở với phần lễ và phần hội được tổ chức rất long trọng. Những đồ thờ dâng Mẫu chủ yếu là các loại bánh chay và hoa quả... được chia thành 6 giáp, mỗi giáp 2 mâm, được 2 thanh niên khiêng vào đặt lên ban thờ để các cụ cầu tế. Trong lúc cầu tế có xen lẫn những điệu múa tiên, múa sinh tiền. Tương truyền rằng vào ngày Mẫu ra đời ngoài bãi dâu Thao Giang có tiên sa giáng trần múa hát như ngày hội nên ngày tế Mẫu bắt buộc phải có đội múa tiên bao gồm 4 cô gái dưới 16 tuổi, chưa có chồng, múa những điệu múa bay bổng đẹp như tiên phục vụ tế lễ. Nghi thức này hiện nay đã được phục dựng và có đôi chút điều chỉnh cho phù hợp với không gian lễ hội. Sau đó đến phần rước kiệu, đi đầu là đội cờ, tiếp đến là phường bát âm, sau đến đội bát biểu, múa sư tử, tiếp đến là múa tiên rồi đến kiệu. Nguồn: Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Phú Thọ
Phú Thọ 2042 lượt xem
Đình Lâu Thượng được xây theo kiểu chữ Đinh, gồm một tòa đại bái 5 gian 2 dĩ và phần hậu cung 3 gian, có chiều dài là 28m và chiều rộng là 22m theo hướng Đông Nam. Toàn bộ đình có 60 cột cái lớn có đường kính 0,75m liên kết với các xà ngang, dọc tạo thành bộ khung có kết cấu chắc chắn hình tứ trụ lũng thuyền. Hậu cung có kết cấu độc đáo, được chạm khắc tinh xảo. Trên khoảng xà thượng là lưỡng long chầu nguyệt với bố cục chặt chẽ, kết hợp hài hoà giữa đường nét và hình khối hình rồng quyện vào mây, được chạm khắc theo phong cách thời Nguyễn. Phía dưới là hai đầu dư chạm khắc công phu.Toàn bộ gian giữa hậu cung được dành làm khám thờ. Kết cấu chính của khám thờ được sàm đóng với bốn cột mái, phía ngoài là cửa khám chạm trổ tinh vi sơn son thếp vàng. Phía ngoài cửa cấm trên ban thờ cũng có tượng Hai Bà Trưng, tượng tạc trong tư thế ngồi. Đình cũng giữ được một cỗ kiệu bát cống khám mui luyện sơn son thếp vàng đục chạm tinh xảo theo phong cách thời hậu Lê. Đình Lâu Thượng hiện lưu giữ được một số hiện vật có giá trị như 4 cỗ ngai và bài vị sơn son thếp vàng được gia công từ thời Nguyễn đặt tại khám thờ chính. Bên cạnh đó, nhiều điển tích như: "Tiên sinh dạy học", "Song phượng hàm thư", "Lưỡng long chầu nguyệt", "Quần long hội tụ", "Mẫu long huấn tử"… được khắc họa bằng các bức chạm công phu trên các cấu kiện kiến trúc . Mỗi bức chạm là một tác phẩm độc đáo, vừa thể hiện sinh động nét đẹp bình dị, phóng khoáng, sự tài hoa, khéo léo, sức sáng tạo và óc thẩm mỹ của cha ông ta thuở xưa. Lễ hội làng Lâu Thượng được diễn ra vào ngày mùng 9 tháng Giêng hằng năm để thực hiện các nghi lễ cúng tế và tham gia các hoạt động văn hóa thể thao dân gian. Trước ngày diễn ra hội chính, nhiều hoạt động giao lưu thể dục thể thao giữa các khu dân cư trong xã đã diễn ra.Vào ngày mồng 9 tháng Giêng nhân dân tổ chức nghi thức rước kiệu từ Đình Ngoại vào Đình Nội tế lễ, sau đó rước kiệu ra trước miếu của Đình Ngoại và tiếp tục làm lễ tế. Lễ hội của làng Lâu Thượng được duy trì hằng năm có ý nghĩa lớn trong việc kết nối cộng đồng và giáo dục truyền thống yêu nước của dân tộc. Với những giá trị văn hóa cũng như nghệ thuật quý giá, đình Lâu Thượng đã được công nhận và xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia ngày 21-2-1975. Giờ đây khi tới thành phố Việt Trì, du khách ngoài đi chiêm bái các đền Thờ vua Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh, ghé đình cổ Hùng Lô nghe Hát Xoan, vãn cảnh tại Thiên Cổ Miếu… còn có thể tới thăm đình Lâu Thượng, cảm nhận nét cổ kính, trầm mặc của công trình kiến trúc điêu khắc quý giá này, lắng lòng mình lại sau cuộc sống bộn bề để hiểu và trân quý hơn những giá trị văn hóa lịch sử mà cha ông để lại. Nguồn: Trung Tâm Thông Tin Xúc Tiến Du Lịch Phú Thọ
Phú Thọ 2040 lượt xem
Đền Lăng Sương nằm trong hệ thống di tích thờ Tản Viên Sơn Thánh vùng ven sông Đà và vùng đồng bằng trung du Bắc Bộ. Đền có từ thời Thục An Dương Vương, đến đời Lê thì được trùng tu lại (981-1009), thời Nguyễn vào năm Thiệu Trị thứ 7 (19/6/1847) tu sửa lớn. Đền tọa lạc tại xã Trung Nghĩa, Thanh Thủy, Phú Thọ. Tản viên Sơn Thánh được biết đến là vị thần đứng đầu “tứ bất tử” của tín ngưỡng truyền thống Việt Nam. Với lòng tôn kính, ngưỡng mộ, nhân dân đã suy tôn Tản Viên là vị thần “Thượng đẳng tối linh”, “Đệ nhất phúc thần” trong tín ngưỡng cổ truyền người Việt. Đền Lăng Sương tự hào là mảnh đất đã sinh ra Đức Thánh Tản. Đây có thể coi là mảnh đất “chôn rau, cắt rốn” của vị thần tiêu biểu của tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Cùng với tín ngưỡng thờ Đức Thánh Tản, đền Lăng Sương còn thờ Thánh Mẫu - người có công sinh ra Thánh Tản. Tín ngưỡng thờ Mẫu ở đây đã hòa cùng với tín ngưỡng thờ Mẫu chung của người Việt như Mẹ Âu Cơ, Đất Mẹ, Mẹ Nước… Đền Lăng Sương có mặt bằng khá rộng, có kiến trúc mang nhiều đường nét cổ kính, thâm nghiêm. Trải qua mưa nắng và giặc giã, ngôi đền bị hư hỏng nhiều. Năm 1991, chính quyền và nhân dân địa phương đã tôn tạo đền Lăng Sương trên khu đất rộng với diện tích 3.000 mét vuông, bao gồm các công trình: Cổng đền, miếu Hai Cô, giếng Thiên Thanh, nhà bia, nhà võng, tả mạc, hữu mạc đền thờ và lăng thánh Mẫu. Đây là ngôi đền duy nhất của Việt Nam thờ cả gia đình Đức Thánh Tản và cũng là nơi thờ gốc trong hệ thống di tích thờ Tản Viên Sơn ở Việt Nam. Bãi Trường Sa - Trung Độ nơi Lạc Long Quân và Âu Cơ gặp nhau nên duyên vợ chồng - sinh ra nòi giống con Lạc, cháu Rồng - Nguồn cội dân tộc Việt Nam. Với những giá trị lịch sử và văn hóa tâm linh sâu sắc Đền Lăng Sương đã được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận và xếp hạng là di tích lịch sử cấp Quốc gia ngày 12 tháng 7 năm 2005. Nguồn: Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Phú Thọ
Phú Thọ 2009 lượt xem
Đền Tam Giang - Chùa Đại Bi thuộc phường Bạch Hạc, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Ngôi đền nằm bên tả ngạn nơi hợp lưu của ba dòng sông: sông Hồng, sông Lô, sông Đà mà xưa nay nhân dân vẫn quen gọi là ngã ba Hạc. Đây là cụm di tích hoàn chỉnh, thống nhất, gồm: đền Tam Giang, đền Mẫu, chùa Đại Bi, vết chân Thổ lệnh Cao quan Bạch Hạc Đại Vương, bến bơi chải, tượng đài Chiêu Văn Vương Tả Thánh Thái Sư Trần Nhật Duật và bức phù điêu 18 ngôi chùa tiêu biểu của Phật Giáo Việt Nam. Đền Tam Giang thờ thần Thổ Lệnh. Tương truyền ông là thần làng - thần sông Bạch Hạc đã có công chu du thiên hạ tìm phương thuốc quý chữa trị tật bệnh cho muôn dân, khi mất lại linh ứng giúp cho các tướng lĩnh đánh giặc ngoại xâm giữ nước. Ngôi đền còn thờ Đức Thánh Bà Quách A Nương - một nữ tướng tài của Hai Bà Trưng và thờ Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật, con trai thứ 6 của Trần Thái Tông đã có công thu phục chúa đạo Đà Giang trấn giữ vùng Tây bắc, lập phòng tuyến Bạch Hạc suốt 30 năm. Chùa Đại Bi là ngôi chùa cổ do Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật và cháu gái là công chúa Thiên Thụy xây dựng từ đời Trần (năm 1328), đến nay đã có gần 700 năm tuổi. Đền Tam Giang, chùa Đại Bi đã và đang trở thành một điểm du lịch hấp dẫn đón tiếp hàng nghìn lượt du khách đến tham quan mỗi năm. Đặc biệt gắn với di tích nơi đây có Lễ hội bơi chải truyền thống được tổ chức vào mùng 9 tháng 3 âm lịch đúng dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng. Bên cạnh Lễ hội bơi chải truyền thống du khách đến với nơi đây còn được thưởng thức các hình thức diễn xướng dân gian với âm nhạc, ca hát, nhảy múa, các hình thức trang trí phong phú, hấp dẫn của tín ngưỡng thờ Mẫu. Nguồn: Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Phú Thọ
Phú Thọ 1996 lượt xem