Cơm Tấm - Nét ẩm thực sài gòn

Biểu tượng giao thoa văn hóa ẩm thực giữa phương Đông và phương Tây Hãy nghe Huỳnh Lê Hoàng Sang một travel blogger nổi tiếng bật mí .

Cơm tấm xuất hiện như thế nào ?

Cơm tấm Sài Gòn từ xa xưa được coi là món ăn của người lao động nghèo. Sở dĩ như vậy là vì hạt gạo tấm ít nở, giá thành lại rẻ nên có thể dùng trong bữa cơm hàng ngày để tiết kiệm chi phí. Trước đây, món ăn này hầu như chỉ dành cho công nhân, nông dân hay học sinh, sinh viên có điều kiện kinh tế không tốt . Nhưng đến bây giờ, cơm tấm lại trở thành đặc sản và được nhắc đến thường xuyên trên toàn quốc. Đặc biệt nó đã trở thành món ăn đặc trưng của Sài Gòn.


                                                                                                                        Cơm tấm sài gòn (nguồn: sưu tầm)

Các thành phần trong một đĩa cơm tấm

Một đĩa cơm tấm truyền thống gồm có: 1 phần cơm, 1 phần sườn nướng, 1 phần bì , 1 phần chả trứng và nước mắm cùng với đồ chua ăn kèm. 

 - Cơm tấm: Loại gạo tấm để nấu cơm chính là phần đầu của hạt gạo bị vỡ ra trong quá trình xát gạo. Đây chính là điểm đặc biệt làm nên sự khác biệt của cơm tấm so với các món cơm bình thường khác. Theo cách truyền thống, cơm tấm ngon nhất khi sử dụng nồi đất hoặc nồi gang nấu trên củi lửa. Tuy nhiên, cho đến ngày nay, để tiết kiệm thời gian, nhiều người thường áp dụng cách hấp cách thủy. Trước khi nấu, gạo tấm sẽ được ngâm với nước vài giờ cho hạt gạo mềm rồi hấp cách thủy đến khi chín. Hương thơm của cơm tấm chín chắc chắn sẽ khiến bạn nhớ mãi không quên.



                                                                                                                          Gạo tấm (nguồn: sưu tầm)
 
 - Chả trứng: Chả trứng được làm từ hỗn hợp thịt heo xay nhuyễn trộn, mộc nhĩ, nấm hương,... và một số gia vị nêm nếm vừa đủ. Chả thường được hấp cách thủy. Sau khi hấp chín người làm sẽ quét một lớp lòng đỏ trứng để tạo nên màu vàng đặc trưng. Chả trứng thường được cắt thành miếng chữ nhật hoặc một góc hình tròn tùy vào người bán.

                                                                                                         Phần chả có màu vàng đặc trưng (nguồn: sưu tầm)

 - Phần bì: Là phần da heo được làm sạch, luộc vừa chín tới và thái sợi, vắt cho ráo nước rồi trộn thêm thính. Nhai miếng bì thấy thơm thơm, dai dai, sần sật là chuẩn vị. Đồ chua ăn kèm có củ cải, cà rốt xắt sợi; dưa leo, cà chua cắt lát tròn.

                                                                                                         Phần bì được trang trí bắt mắt (nguồn: sưu tầm)

 - Sườn cốt lết nướng: Thứ đắt nhất trong món cơm tấm chính là miếng sườn nướng. Đây cũng chính là công thức "bí truyền" của người bán cơm tấm Sài Gòn. Sườn được tẩm ướp bởi rất nhiều hương liệu và gia vị để miếng sườn vừa thơm, nướng trên than hồng thơm phức. Sau khi nướng trên than hồng, miếng sườn từ từ thấm gia vị, tỏa mùi thơm, thịt vàng ươm, ngoài giòn trong mềm, cắn miếng thịt không bị khô hay bở, thịt chín đều mà không bị cháy. Nhiều quán sẽ nướng sườn ngay trước quán cơm để thu hút thực khách, tạo nên hương vị đặc trưng mà chỉ cần đi ngang qua ngửi cũng biết ngay "mùi của cơm tấm".

                                                                                              Sườn được tẩm ướp bởi rất nhiều hương liệu và gia vị (nguồn: sưu tầm)

Ngoài ra bạn có thể chọn lựa những loại sườn nướng khác nhau như: sườn cọng, ba rọi,...

 - Nước chấm: Nếu nói miếng sườn nướng là thứ đắc giá nhất trong món cơm tấm thì nước mắm cũng không kém cạnh gì, nó chính là linh hồn của món ăn. Một bát nước mắm gồm có đầu đủ thành phần như: nước mắm, chanh, tỏi, ớt, đường với được pha với tỉ lệ phù hợp để có vị chua ngọt, đậm đà vừa phải. Điểm đặc biệt trong cách ăn của người Sài Gòn là tưới nước mắm lên đĩa cơm tấm và thưởng thức mà không chấm vào bát như bình thường. 


                                                                                                                       Bát nước mắm chưa ngọt (nguồn: sưu tầm)

Sự phá cách hiện đại trong món cơm tấm Sài Gòn ngày nay

Trước đây, cơm tấm Sài Gòn thường là món ăn đường phố phục vụ mọi đối tượng thực khách. Đến ngày nay, bạn có thể tìm thấy món ăn này từ các tiệm bình dân cho đến các nhà hàng sang trọng. Bên cạnh đó, cơm tấm cũng được biến tấu đa dạng hơn so với cơm tấm truyền thống. Người ta có thể cho thêm vào món cơm tấm một số món ăn kèm nổi tiếng khác như xá xíu, nem nướng, chả giò, trứng ốp la... Về trứng ốp la, thực khách sẽ được lựa chọn độ chín của trứng tùy theo sở thích (trứng chín hoặc trứng lòng đào).

Một số quán bạn nên ghé thử khi đến Sài Gòn:

  + Cơm tấm Sà Bì Chưởng Sài Gòn. Địa chỉ: Số 179 Trần Bình Trọng, phường 3, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh

  + Cơm tấm Ba Ghiền. Địa chỉ: 84 Đặng Văn Ngữ, phường 10, Q.Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh 

  + Cơm tấm Sài Gòn Phúc Lộc Thọ. Địa chỉ: Chuỗi nhà hàng có nhiều chi nhánh tại Sài Gòn, bạn có thể tham khảo thêm tại comtamphucloctho.vn

  + Cơm Tấm Huyền. Địa chỉ: Hẻm 95 Lê Văn Duyệt, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh

  + Cơm Tấm Tà. Địa chỉ:  Số1 Nguyễn An Ninh, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi ẩm thực trở thành một phần quan trọng trong trải nghiệm du lịch, cơm tấm Sài Gòn là một chọn để trở thành một đại diện tiêu biểu cho ẩm thực Việt Nam nói chung và Sài Gòn nói riêng. Cơm tấm từ lâu đã trở thành món ăn đặc trưng cho nét bình dị, dân dã của người Sài Gòn. Đến nơi đây, chắc chắn bạn nên thử cơm tấm một lần để cảm nhận được hương vị thơm ngon khác biệt của món ăn này.

Huỳnh Lê Hoàng Sang