Lễ hội Phủ Dầy

Nam Định với gần 400 điểm thờ cúng Thánh Mẫu Liễu Hạnh, được xem là trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam. Trong đó Phủ Dầy ở xã Kim Thái (Vụ Bản) là tâm điểm của hoạt động thực hành tín ngưỡng này. 

Quần thể di tích lịch sử văn hóa Phủ Dầy bao gồm hơn 20 di tích gắn liền với các thần tích về cuộc đời Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong lần giáng sinh thứ 2. Trong đó, kiến trúc quan trọng nhất là Phủ Tiên Hương (phủ chính), Phủ Vân Cát và lăng Chúa Liễu. Lễ hội Phủ Dầy được tổ chức vào dịp ngày giỗ Thánh mẫu Liễu Hạnh “Tháng Ba giỗ Mẹ”.

Hội Phủ Dầy đan xen, hòa quyện những nghi thức tâm linh trang trọng như: rước đuốc, rước thỉnh kinh, hoa trượng hội, hầu đồng với các hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc, phong phú đa dạng đầy sắc màu hấp dẫn như: thi hát văn, đánh cờ người, múa lân, múa rồng, đấu võ, đấu vật, thổi cơm thi...

Từ ngày 1-3 âm lịch hàng năm, Lễ hội diễn ra với bao gồm các nghi lễ chính như: tế khai hội, lễ rước nước “mộc dục” (tắm) tượng Thánh, lễ chính hội (3-3 âm lịch), Lễ rước đuốc tối mùng 5; rước Mẫu thỉnh kinh từ phủ chính Tiên Hương lên Chùa Gôi; "Hoa trượng hội" (còn gọi là hội kéo chữ) diễn ra trong 3 ngày từ ngày 7 đến 9-3 âm lịch.

Tiêu biểu cho hệ thống các nghi lễ trong lễ hội Phủ Dầy là nghi lễ hầu đồng gắn với hát văn các giá đồng ca ngợi công lao của Thánh Mẫu và các nhân vật tín ngưỡng: Quan Đệ Nhất, Ông Hoàng Mười, ông Hoàng Bảy, Cô Bơ, Cô Chín;... ca ngợi những người có công lao với nước, với dân; ca ngợi cảnh đẹp của quê hương đất nước…

Lễ hội Phủ Dầy tích hợp nhiều giá trị lịch sử, văn hóa tín ngưỡng và văn hóa dân gian đặc trưng của cư dân nông nghiệp lúa nước vùng đồng bằng Bắc Bộ, tín ngưỡng bản địa của người Việt. Lễ hội Phủ Dầy đã được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia; thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại. 

         Tháng 3, lúa xuân đương thì con gái. Các cánh đồng như những tấm thảm khổng lồ xanh mỡ màng, mướt mắt bao quanh quần thể di tích. Lễ hội Phủ Dầy với các đoàn rước, các hoạt động hội hè tưng bừng, náo nhiệt, sôi động một vùng quê như một cuộc trình diễn sắc màu rực rỡ sẽ là trải nghiệm mang đến những cảm nhận sâu đậm và khó phai đối với du khách.