Lễ hội Đền Hùng là một trong những sự kiện văn hóa quan trọng nhất của dân tộc Việt Nam. Vào ngày diễn ra lễ hội, hàng nghìn người dân từ khắp các vùng miền của đất nước lại đổ về đền Hùng để tham gia các hoạt động tưởng nhớ và tôn vinh các vị vua Hùng.
Giỗ tổ Hùng Vương là lễ hội truyền thống có nguồn gốc từ thời vua Lê Thánh Tông. Đến đời vua Lê Kính Tông năm 1601 đã chọn ngày 11 và 12 tháng 3 âm lịch hàng năm càng ngày giỗ tổ. Sau đó tới thời nhà Nguyễn năm Khải Định thứ hai nhà vua chính thức chọn ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm là ngày giỗ tổ Hùng Vương để tưởng nhớ công lao dựng nước giữ nước của các bậc Vua Hùng, đồng thời nhắc nhở con cháu thờ cúng tổ tiên. Lễ hội được tổ chức tại đền Hùng tại xã Hy Cương, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch. Tuy nhiên lễ hội sẽ được diễn ra sớm hơn 1 tuần với các phong tục như đánh trống đồng của dân tộc Mường, công cuộc hành hương tưởng niệm các vua Hùng của con cháu trên cả nước và kết thúc vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch.
Ngày giỗ tổ Hùng Vương sẽ được diễn ra hai phần đó là phần lễ và phần hội . Phần lễ có lễ rước kiệu và dâng hương lên đền Thượng để tưởng nhớ công lao của các vị vua Hùng. Nước ta đã tổ chức lễ lớn vào những năm chẵn. Phần lễ được chuẩn bị tang nghiêm trong các đền chùa. Có hai lễ được cử hành trong ngày đó là lễ rước kiệu mua và lễ dâng hương. Lễ rước kiệu với sự đa dạng màu sắc của cờ hoa, lọng, kiệu với các trang phục truyền thống được xuất phát từ chân núi lần lượt đi qua các đền và điểm cuối cùng là đền Thượng để làm lễ dâng hương. Lễ dâng hương được tiến hành bởi những người hành hương từ khắp mọi nơi trên đất nước. Mọi người thường tới đền Hùng với nhu cầu tâm linh. Mọi người khi đến đây đều thành tâm thắp những nén hương thơm để tỏ lòng biết ơn đối với các bậc vua Hùng đã có công dựng nước.
Sau phần lễ chính là phần hội được diễn ra tưng bừng và náo nhiệt. Phần lễ hội có rất nhiều các trò chơi dân gian như hát xoan là một hình thức dân ca của Phú Thọ với những lời ca tinh tế đã đem tới cho lễ hội Đền Hùng những nét đặc trưng riêng biệt. Ngoài ra còn có các trò chơi khác như thi vật, kéo co, bơi chải... . Ngày nay lễ hội Đền Hùng còn có sự giao lưu văn hóa giữa các vùng như sự giao lưu trống đồng giữa người Mường để cầu một năm mưa thuận gió hòa, Quốc Thái dân an
Giỗ tổ Hùng Vương là một phong tục đẹp đẽ trong đời sống tâm linh của người Việt. Giỗ tổ là một phong tục mang những nét đẹp có giá trị về văn hóa lịch sử to lớn đồng hành cùng với sự phát triển của đất nước. Vì vậy và từ lâu đời Phú Thọ được coi là mảnh đất thánh địa của cả nước, là cái nôi của dân tộc. Trải qua một quãng thời gian dài với biết bao thăng trầm trong lịch sử đất nước vẫn luôn cố gắng tổ chức và gìn giữ nét đẹp độc đáo này để tưởng nhớ tới những vị vua đầu tiên khai hoang lập quốc. Đối với những người con Việt Nam việc hành hương về nơi đất tổ thể hiện niềm thành kính và mong muốn gửi lên tấm lòng của mình đối với tổ tiên.
Với những giá trị và ý nghĩa vô cùng to lớn ngày mùng 6 tháng 12 năm 2012 giỗ tổ Hùng Vương đã được Unesco công nhận tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ là một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Giỗ tổ Hùng Vương là một lễ hội truyền thống lớn của dân tộc lễ hội. Nó góp phần tô điểm thêm cho nền văn hóa dân tộc Việt Nam nhiều màu sắc hơn và thể hiện sự kính yêu và tưởng nhớ của dân tộc Việt Nam tới những người đã có công khai hoang lập quốc.
Từ 09/04/2024 - 18/04/2024