Đọi Tam là một làng nghề cổ truyền nổi tiếng với sản xuất các loại trống nằm ở xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Hãy nghe Nguyễn Thị Phượng một travel blogger nổi tiếng bật mí .
Làng Đọi Tam thực sự có một vị trí đặc biệt và quan trọng trong nền văn hóa và nghệ thuật dân gian Việt Nam, nhất là với nghề làm trống. Sản phẩm trống từ làng Đọi Tam không chỉ là những công cụ âm nhạc đơn thuần mà còn mang trong đó nhiều giá trị sâu sắc về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Chúng được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động tôn giáo, trong âm nhạc dân gian và trong việc truyền tải thông tin và thông điệp trong các lễ hội và sự kiện quan trọng của cộng đồng. Những chiếc trống Đọi Tam không chỉ là sản phẩm thủ công tinh xảo mà còn là biểu tượng của sự gắn kết văn hóa và tinh thần trong cộng đồng, đồng thời góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa dân tộc.
Xóm Đọi Tam ở xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, nổi tiếng với nghề làm trống có từ lâu đời. Sản phẩm trống Đọi Tam không chỉ là dụng cụ âm nhạc mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc. Theo sử sách và di tích cấp quốc gia, nghề làm trống Đọi Tam đã tồn tại hơn một ngàn năm. Các câu chuyện dân gian kể về ông tổ nghề làm trống của Đọi Tam, hai anh em Nguyễn Đức Năng và Nguyễn Đức Bản, đã trở thành huyền thoại với cộng đồng. Hai ông được tôn thờ tại di tích lịch sử - văn hóa Đọi Tam và mộ thờ của họ vẫn nằm sát ngay chân núi Đọi, là biểu tượng của sự kính trọng và bền vững của nghề trống trong đời sống văn hóa dân tộc. Ngày xưa theo phong tục lệ thường, nghề làm trống tại Đọi Tam được coi là nghề cha truyền con nối, chỉ dành cho con trai và con dâu trong gia đình, không dạy cho con gái và con rể, cũng như không dạy cho người ngoài. Do đó, cho đến ngày nay, chỉ có cư dân trong làng Đọi Tam mới được học nghề làm trống. Trong những năm gần đây, phong tục này đã có sự thay đổi khi con gái cũng được học nghề một cách kỹ lưỡng. Đọi Tam hiện nay còn có đội trống nữ, chuyên phục vụ các lễ hội và các dịp quan trọng của tỉnh, thị xã.
( Ảnh: sưu tầm)
Đội ngũ thợ làm trống Đọi Tam nổi tiếng khắp nơi, các thợ từ làng này có mặt tại khắp các vùng miền của đất nước, nhưng hàng năm vào ngày hội làng và ngày giỗ tổ nghề, họ lại quay về quê nhà để tham gia các hoạt động lễ hội. Trong ngày giỗ tổ, các hoạt động như thi bắn trống, căng mặt trống và các trò chơi dân gian khác cũng được tổ chức để tôn vinh và kỷ niệm truyền thống của nghề làm trống tại Đọi Tam.
Quy trình sản xuất trống tại Đọi Tam thông thường bao gồm ba công đoạn chính: làm da, làm tang và bưng trống. Việc lựa chọn nguyên liệu là một phần rất quan trọng và đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ. Gỗ được sử dụng để làm thân trống, trong khi da trâu được dùng để bọc mặt trống. Các nghệ nhân tại Đọi Tam đã tích lũy kinh nghiệm lâu năm qua câu ca: "Da trâu tang mít, đánh ít kêu nhiều", để chỉ rằng sự chọn lựa kỹ càng của nguyên liệu và kỹ thuật chế biến đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những sản phẩm trống chất lượng cao.
( Ảnh: sưu tầm)
Làng nghề trống Đọi Tam không chỉ nổi tiếng với sản phẩm trống chất lượng mà còn là nơi sản xuất trống uy tín được tiêu thụ trên khắp mọi miền của Việt Nam. Hiện nay, trên địa bàn thôn có 62 cơ sở sản xuất kinh doanh trống. Ngoài ra, nếu tính cả các hộ sản xuất và kinh doanh trong và ngoài tỉnh, con số này lên tới hàng trăm hộ. Những người thợ làng nghề trống Đọi Tam luôn mang trong mình bản tính sáng tạo và năng động, không ngừng tìm tòi để sáng tạo ra những sản phẩm mới. Điều này giúp cho các sản phẩm trống luôn đáp ứng được thị hiếu và thẩm mỹ của người sử dụng. Sự đa dạng hóa và sáng tạo trong các chủng loại và kiểu dáng trống mới là điểm nhấn của làng nghề này, góp phần làm nên sự phát triển bền vững của nghề trống Đọi Tam.
( Ảnh: sưu tầm)
Nếu như trước đây, các nghệ nhân chủ yếu làm các loại trống tròn và trống tang gỗ truyền thống, thì hiện nay, làng nghề Đọi Tam đã xuất hiện nhiều kiểu trống mới, bao gồm cả các loại trống của các dân tộc ít người như Chăm, Khơme. Bên cạnh đó, các nghệ nhân còn sản xuất các loại trống nhỏ để trang trí, phục vụ nhu cầu của khách du lịch. Sự đa dạng và sáng tạo này không chỉ giữ gìn và phát huy truyền thống mà còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể. Nhiều người thợ đã làm giàu trên chính mảnh đất quê hương chiêm trũng bằng sự khéo léo và tâm huyết của mình. Nhờ vào nghề làm trống, đời sống của người dân Đọi Tam ngày càng khấm khá, góp phần vào sự phát triển chung của làng nghề.
Trong Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, làng trống Đọi Tam đã đóng góp gần 2.000 trống lớn nhỏ, bao gồm chiếc trống to nhất Việt Nam và khu vực, với chiều cao 3,1m, đường kính 2,35m, nặng khoảng 1.300kg. m sắc đặc trưng của trống Đọi Tam từ lâu đã trở thành biểu tượng trong tâm thức người dân Hà Nam nói riêng và cả nước nói chung. Sự kiện này thể hiện nỗ lực không ngừng của chính quyền và người dân làng nghề, đồng thời tạo động lực cho các nghệ nhân Đọi Tam bảo tồn và phát triển nghề truyền thống. Chiếc trống khổng lồ không chỉ khẳng định vị thế của làng nghề trống Đọi Tam trên bản đồ văn hóa Việt Nam mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương, góp phần quảng bá giá trị văn hóa và nghệ thuật của làng nghề đến với công chúng khắp nơi.
Giữ vững sự tồn tại của làng nghề đã là một thử thách, nhưng việc phát triển, nâng cao uy tín và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm còn khó khăn hơn. Điều này đã được minh chứng qua những nỗ lực và thành tựu của làng nghề trống Đọi Tam. Du khách khi đến đây, có thể tham gia vào một số công đoạn làm trống như tạo khung trống, căng da trống hay sơn trống. Đây là cơ hội để bạn hiểu rõ hơn về công việc thủ công và cảm nhận được sự tinh tế của nghề truyền thống này.
Tải app để có trải nghiệm tốt nhất
vn
en
ja
ko
zh
