Tháp Po Dam

Tháp Po Dam

Tháp Pô Đam thuộc làng Lạc Trị, xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, là một trong những cụm tháp cổ nhất của nền kiến trúc Chăm Pa. Tháp Pô Đam (đọc là Pô Tằm) xây để thờ vua Pô Đam, hay còn gọi là Pô Kathit (Bàn La Trà Duyệt) của người Chăm. Cụm tháp Pô Đam có cấu trúc và bố trí rất lạ, phải nói là lạ nhất so với các cụm tháp khác thuộc kiến trúc Chăm Pa. Cụm tháp Pô Đam đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hoá, kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1996. Thay vì dựng trên đỉnh đồi hay trên đất bằng như nhiều cụm tháp khác, thì tháp Pô Đam lại được bố trí bên sườn đồi. Người Chăm gọi đó là Cơk Gađak, còn người Việt trong vùng gọi là đồi Ông Xiêm. Đến tận hôm nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa giải thích được hiện tượng này. Chưa hết, trong 6 ngôi tháp được tìm thấy, duy nhất tháp Nam (theo cách đặt tên của nhà khảo cố Pháp Parmentier) có cửa chính hướng về đông là phía mặt trời mọc như hầu hết tháp Chăm, còn lại cả 5 ngôi tháp trong cụm tháp Pô Đam đều quay mặt về hướng Nam, chếch hướng Tây một ít. Hiện tượng này ở Thánh địa Mỹ Sơn cũng có, nhưng thay vì hướng Nam, tháp G1 lại quay mặt về hướng Tây. Có nhà nghiên cứu lí giải rằng, cửa tháp hướng như thế để tưởng niệm tổ tiên, còn hướng nam là về thế giới bên kia, cõi âm. Dẫu sao, đây là hai hiện tượng hiếm có trong lịch sử kiến trúc tháp Chăm. Tháp Pô Đam là cụm tháp được tạo dựng vào thế kỉ thứ 8, cùng niên đại với tháp Hòa Lai ở Ninh Thuận. Hơn 12 thế kỷ sóng gió, thêm vị trí kiến trúc khá “bấp bênh”, nên tháp bị đổ nát khá nhiều. Ngoài hai ngôi tháp trục Bắc bị đổ hoàn toàn trơ ra linga, 4 ngôi thuộc trục Nam còn lại không ngôi tháp nào còn nguyên vẹn. Do đó tỉnh Bình Thuận có kế hoạch gia cố, trùng tu và tôn tạo lại. Kế hoạch kéo dài từ năm 2012, nhưng do phát hiện thấy vài dấu vết lạ, đoàn gia cố tạm ngưng, chờ quyết định tiếp theo của Bộ. Tháng 6/2013 vừa qua mưa lớn, lũ đổ xuống làm lở hàng dài bờ thành phía Đông. Thế là các nhà khoa học các cấp – Bảo tàng tỉnh Bình Thuận và Trung tâm Khảo cổ học thuộc Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ – cấp tập tiến hành làm lại và khai quật lại toàn diện hơn. Ngoài các cổ vật quý được tìm thấy mà các báo đã đưa tin, như: Các mảnh ngói cổ có hình thù lạ, bộ bàn nghiền bằng đá (người Chăm gọi là Rathung patau), hai chiếc nhẫn mưta bằng đồng, 1 chiếc chuông nhỏ bằng đồng, 1 rìu sắt, 1 lục lạc đồng in, dưới trục tháp Bắc, người ta còn tìm thấy 1 cái chén (pata – patil) màu vàng (có thể bằng đồng hay vàng) và đặc biệt là bộ xương có thể là hài cốt mà truyền thuyết cho là của mẹ vua là Po Bia Than. Ngôi mộ của bà – như mộ của Bia Than Cih ở tháp Po Rome ở Ninh Thuận – sau đó đã được lấp lại. Phía Nam khu tháp trục Nam sau khi khai quật cũng hiện ra toàn bộ phần chân đế với các di tích quan trọng. Tháp Pô Đam là một trong những cụm tháp cổ và có cấu trúc kỳ lạ nhất trong nền kiến trúc cổ Chăm Pa ở vùng cực Nam vương quốc này. Hơn thế nữa, đó là cụm tháp sống, nghĩa là đang được cộng đồng người Chăm trong khu vực thờ phụng, cúng tế hằng năm. Khai quật mang tính khảo cổ là cần thiết, để qua đó khám phá những dấu vết chứng thực cho lịch sử đồng thời thu thập được các hiện vật làm giàu bảo tàng đất nước. Thế nhưng cần hơn nữa là làm sao tôn tạo được tháp mà không bị hư hại và nhất là không bị lai tạp, giữ phần linh thiêng của tháp như là tháp Chăm đúng nghĩa của nó. Nguồn: Du lịch Bình Thuận

Bình Thuận 170 lượt xem

Xếp hạng : Di tích cấp quốc gia

Mở cửa

Khám Phá Bình Thuận

Trường Dục Thanh

Bình Thuận 203

Di tích cấp quốc gia

Đình làng Đức Nghĩa

Bình Thuận 195

Di tích cấp quốc gia

Chùa Cổ Thạch

Bình Thuận 195

Di tích cấp quốc gia

Dinh Thầy Thím

Bình Thuận 194

Di tích cấp quốc gia

Đình làng Đức Thắng

Bình Thuận 192

Di tích cấp quốc gia

Khu Di tích Căn cứ Tỉnh Ủy Bình Thuận

Bình Thuận 172

Di tích cấp tỉnh

Đền thờ Pô Klong Mơ H'Nai

Bình Thuận 172

Di tích cấp quốc gia

Tháp Chăm Po Sah Inư

Bình Thuận 172

Di tích cấp quốc gia

Tháp Po Dam

Bình Thuận 171

Di tích cấp quốc gia

Dinh Vạn Thủy Tú

Bình Thuận 166

Di tích cấp quốc gia

Điểm di tích nổi bật