Đến Chùa Ông - Biên Hòa: Thưởng ngoạn kiến trúc và lịch sử hơn 300 năm văn hóa Trung Hoa

Chùa Ông ở Biên Hòa, mang đậm nét kiến trúc Trung Hoa, đã tồn tại hơn 300 năm. Đây là một điểm đến tâm linh nổi bật, thu hút du khách nhờ giá trị lịch sử và văn hóa độc đáo. Hãy nghe Trần Thuỳ Thanh Xuân (Đồng Nai) một travel blogger nổi tiếng bật mí .

1. Đôi điều về chùa Ông

Chùa Ông, thường được người dân gọi một cách thân thương, là tên chung của các miếu thờ và hội quán của người Hoa tại Việt Nam. Đây là nơi thờ phụng các vị thánh, anh hùng lịch sử hoặc thần linh, Phật giáo theo tín ngưỡng của cộng đồng Hoa kiều. Hiện tại, có tổng cộng 6 ngôi chùa Ông trải dài khắp Việt Nam, trong đó miền Nam nổi bật với hai ngôi chùa: một ở Cần Thơ và một ở Biên Hòa.

Nơi đây còn được biết đến với tên gọi Chùa Ông Cù Lao Phố, là ngôi miếu đầu tiên của người Hoa trên vùng đất Nam Bộ được xây dựng từ năm 1684. Trải qua hàng trăm năm, chùa Ông đã trở thành biểu tượng của sự giao thoa và bảo tồn hai nền văn hóa Việt – Hoa, đồng thời là điểm đến tâm linh không thể thiếu cho người dân Biên Hòa và vùng lân cận. Tại đây, Quan Công – vị thần biểu trưng cho trung, hiếu, tiết, nghĩa – được thờ phụng với niềm kính trọng sâu sắc. Ban đầu, chùa mang tên Chùa Ông, nhưng sau này được đổi thành Thất Phủ Cổ Miếu để vinh danh sự đóng góp xây dựng của bảy phủ người Hoa gồm: Phúc Châu, Chương Châu, Quảng Châu, Tuyền Châu, Quỳnh Châu, Triều Châu và Ninh Ba.

                                                                                                              Nguồn ảnh: Sưu tầm

Ngoài việc thờ Quan Đế, chùa Ông còn tôn thờ nhiều vị thần khác như Ngũ Hành Nương Nương, Quan Thế Âm Bồ Tát, Thái Tuế Tinh Quân, Ngũ điện Diêm La Thiên Tử Bao Công, Huyền Đàn Triệu Nguyên Soái, Bạch Vô Thường,... tạo nên một không gian tâm linh phong phú, đầy màu sắc văn hóa.

2. Vài dòng về lịch sử của chùa Ông ở Biên Hòa

Chùa Ông - Biên Hòa được xây dựng vào năm 1684 và đã trở thành một trong những ngôi chùa cổ nhất khu vực Nam Bộ. Với ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với cộng đồng người Hoa tại Việt Nam, chùa không chỉ là một điểm đến linh thiêng mà còn là công trình kiến trúc đặc trưng, thu hút sự quan tâm của nhiều tín đồ yêu thích du lịch tâm linh.

Trải qua nhiều biến cố lịch sử và chiến tranh, chùa Ông ở Biên Hòa đã từng bị hư hại nặng nề. Để duy trì vẻ đẹp kiến trúc cổ kính, ngôi chùa đã qua nhiều lần trùng tu, bao gồm các giai đoạn vào các năm 1817, 1868, 1894, 1927 và lần gần nhất là từ năm 2009 đến 2010. Nhờ những nỗ lực trùng tu này, chùa vẫn giữ được vẻ cổ kính, đồng thời mang một nét khang trang, gây ấn tượng sâu sắc cho bất cứ ai ghé thăm. Đặc biệt, vào năm 2011, chùa đã được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, khẳng định tầm quan trọng của nó trong di sản văn hóa Việt Nam.

                                                                                                              Nguồn ảnh: Sưu tầm

3. Chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của chùa Ông - Biên Hòa

Với lối kiến trúc truyền thống kết hợp giữa nét tinh tế của nghệ thuật phương Đông và sự kiên cố qua nhiều thế kỷ, ngôi chùa đã trở thành điểm nhấn độc đáo, thu hút khách thập phương đến chiêm ngưỡng. Dưới đây là những nét nổi bật trong kiến trúc của chùa.

3.1. Khuôn viên bên ngoài chùa Ông

Chùa Ông gây ấn tượng mạnh với cánh cổng tam quan được xây bằng đá vững chãi và tên chùa được khắc bằng chữ Hán. Mái cổng được lợp bằng ngói âm dương với hai màu xanh và vàng, cùng những đường chạm khắc tinh tế mô phỏng hai chú rồng đang chầu long châu. Cánh cổng được sơn màu đỏ rực rỡ, thêm vào đó là những chiếc đèn lồng tỏa sáng, tạo nên một không gian thu hút mọi ánh nhìn.

Xung quanh chùa, một bức tường gạch màu hồng cao 2,5 mét bao bọc, cùng với những cây si cổ thụ tỏa bóng mát, tạo ra không gian thanh tịnh và dễ chịu. Những cơn gió từ sông thổi vào mang lại sự mát mẻ, giúp du khách cảm nhận sự bình yên nơi đây.

                                                                                                              Nguồn ảnh: Sưu tầm

Dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, chùa Ông vẫn giữ gần như nguyên vẹn lối kiến trúc ban đầu. Đặc trưng của kiến trúc chùa chiền người Hoa là hình dáng chữ "Khẩu," với cấu trúc “nội công ngoại quốc.” Chùa có một tòa nhà chính ở giữa là chánh điện xây dựng theo hình chữ “Công,” và hai bên là các công trình phụ mang tên đông lang và tây lang.

Mái chùa được lợp bằng ngói âm dương đỏ thắm, qua thời gian đã phủ đầy rêu phong. Đặc biệt, đầu mái được trang trí bằng ống lưu ly theo phong cách truyền thống của các ngôi chùa Việt, cùng với những hình ảnh thể hiện nét văn hóa truyền thống của Trung Hoa như tượng ông Nhật, bà Nguyệt, và các hoạt động văn hóa dân gian như hát tuồng, đá cầu hay múa cung đình.

                                                                                                              Nguồn ảnh: Sưu tầm

3.2. Không gian bên trong của chùa Ông

Bên trong chùa Ông được tô điểm bằng những bức tường lát gạch màu hồng, tạo nên một bầu không khí sáng rực rỡ dưới ánh nắng, khiến mọi thứ trở nên lung linh hơn. Các gian điện thờ bên trong được trưng bày với nhiều tiểu cảnh hấp dẫn, như những chiếc bình lưu ly khổng lồ, câu đối và án hương bằng đồng, góp phần làm phong phú thêm vẻ đẹp của nơi thờ tự.

Chánh điện của chùa Ông bao gồm ba phần: Tiền Điện, Trung Điện và Hậu Điện, nối liền nhau tạo thành một trục thẳng từ ngoài vào trong. Mọi chi tiết từ cột trụ, mái ngói đến cánh cửa đều được sơn màu đỏ rực rỡ, nổi bật giữa không gian thanh tịnh. Điểm nhấn đặc biệt trong chánh điện là các cột được trang trí bằng những câu đối và hoành phi sơn son thếp vàng, ca ngợi danh tiếng của Quan Công. Bên cạnh đó, những bao lam, lọng, võng, liễn đối và khám thờ đều được chạm trổ tinh xảo, thể hiện rõ nét văn hóa đặc trưng của người Hoa.

Giữa chánh điện, tượng Quan Công (hay Quan Thánh Đế Quân) được đặt trang nghiêm, mặc áo gấm xanh, thể hiện vẻ oai phong lẫm liệt. Hai bên tượng chính là bàn thờ của Quan Bình và Châu Xương Hầu, trong khi hai gian thờ bên cạnh dành cho Thiên Hậu Thánh Mẫu và Kim Hoa Nương Nương, tạo nên một không gian thờ cúng trang trọng và linh thiêng.

                                                                                                              Nguồn ảnh: Sưu tầm

Chùa Ông ở Biên Hòa không chỉ là một ngôi chùa cổ kính với kiến trúc Trung Hoa độc đáo mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa và tâm linh quý báu. Nếu bạn đang tìm kiếm một điểm đến để khám phá văn hóa và thư giãn, đừng bỏ lỡ cơ hội ghé thăm Chùa Ông nhé!

Trần Thuỳ Thanh Xuân (Đồng Nai)